Rüveyda Sadak

Farkındalık mı?

Rüveyda Sadak

Modernlik miydi şimdi bu? Ya da böylece modern mi olunuyordu? Doğrunun bir ölçütü olmalı öyle değil mi? Filistin yönlü coğrafyayı tolere (!) ederek, kendince üstün seviyeyi belirginleştirme politikası değil miydi, hiyerarşide avam görülen Müslüman coğrafyanın yani Filistinli, Gazzeli ‘İnsan’ı? Modern, medeniyet ve çağdaşlık ifadesi için çok yönlü kavramlar biliniyor. Bu konuda ve hatta Dünya’da oldukça hatırı sayılır bir okuyucu kitleye sahip olan modernin, durum itibariyle toplumsal değer sistemine böylesi bir tezat göstermesi, aslında kavramın değişikliğe uğrayıp etimolojik doğasıyla modernin karşıtı ve modern olmayan demode yani çağdışı anlamını ifade eden bir mana geçişe yatırım yapmasından ibaretti. Çağın ilerisinde olmak ile dışında olmak mesela... Modernde hep bir imrenme vardır bir rol model bir isim ya da bir örnek gibi. Bilimseller; teknoloji çağında ilerlemeye yönelik çok boyutlu gelişmeleri izlerken, aynı zamanda izlenen bir başka durum olan Gazze’yi görüp de bunun bilimsel ve hatta moderne uygunluk gösterdiğini uygun görebilecek bir küresel, mümkün mü gerçekten? Dolayısıyla modernin temelinde, kapsamında, içeriğinde vesaire var olan ve değişmeyen kavramın, değişim olduğu bilinir. Modern, eşit ve rasyoneldir. Bunun etnik bir etiket ile ilgisi tabiî ki yok iken, duyarlılık için sadece ‘İnsan’ olması yeterliydi öyle değil mi? Takvimde geçen 71 gün. 18 bin 787 can kaybı ve Gazze’de yıkılan evlerin %60’ı gibi bir gerçek. Dünya, ayakta. Dünya, yüksek seslerle tepkisel ölçekte, devasa bir inisiyatifte bulunuyor. Tepkinin küresel olarak tek yönü, insan kapsamlı tahakküme dair iken, bencil faydacılığın ödül aracıyla popülerleşme beklentisine dönüştürülme çabası için hâlâ ajitasyon vicdan ve merhametten bahsediliyor olunması, açıkçası manidardı.  
Gazze’de uzun süreli bir bombardıman var. Siviller, çocuklar, bebekler ölüyor öldürülüyor yani aslında katlediliyor. Olumlu giden bir şeyler de varlığıyla mümkün olabilirmiş. Söz konusu endüstriyel kültür; Gazze’nin, ezilenin, katledilenin destekçisi konumunda yer alıyor. Filistin kefiyesi, sivillerden sonra free palestine çıkarmasıyla görsel sahnede yer alan figürlerdendi. Ve metrolarda duyarlılık kapsamlı seslerin, genç farkındalığı gerçekleştiriliyor ki bu da bir olumlu gelişmeydi. Dünya toplumları tarafından, insani bir duyarlılık bir kırılma ve aslında sosyolojik mentalin insancıl doğrusu, görüldü ve görülüyor. İslamofobi kavramı, Filistin konusunda bazı toplumlarca ünlü olmaktan, duyarlılığa dönüşmeye çalışıyor. Gazze gerçeği bir şehrin kayıplarıyla oradaki insani coğrafyayı, fobinin hobiye dönüşümü ile farklılaştırmış olabilir miydi? Dünya insanlarının aynı tepkiyi bu defa Gazze coğrafyası için free palestine sloganıyla giderek duyarlılık içgüdüsü sonucu, hayata geçirmiş olmaları ve sosyal medyalarda gerçekten sosyal olan bir şeyi görmek mümkün ki Gazze için vicdani mesai sadece bireyler değil, toplumlar bazında dahil olmak üzere ilerliyor. Gazze’deki mevcut can kaybında kaybolan bir Gazze ve kaybolan insan ve bunun için kim olduğunun etkin bir hiyerarşisi yok.  Buradaki tek ölçüt, kayıpların olağanüstü yükselişiyle insanlık duyarlılığını desteklerle ifade etmekti. Ve rağmen başka bir giyim markalı örnek daha… Cansız insan maketi ve kefene sarılı fotoğraflarla oluşturulan bir fonlu kompozisyondu bu. Ve görünen o ki oldukça detaylı (!) çalışılmış ve kullanılan dekoru oluşturan Gazze’deki kayıpları, alay malzemesi olarak kullanmak da bir saygı gereği miydi? Nitekim Gazze’de yok olan bir insan. Filistin ve Gazze’deki insanlar ve yerlerde görülen Gazze insanı için böyle bir öfkenin neden ve nasıl’ını bilen var mı cidden? Malum görselin, finansal reklamında mutabık kalınarak, farkındalık seyri oluşturduğu için görsel medyanın bu dahi fikri için tebrikler(!)
Gazze’de 2 ay çoktan geçti. Bazısı, küresel detayda ülkelerin, insanların koordine olduğu ve Gazze’deki katliamın durması için motivasyonu sağladığı durumdayken mevcut katliam sürecinde görmedim, duymadım, bilmiyorum’u sergileyerek bir evcil canlı temalı ve böylece insanı izole eden ve doğrusu, insanı görmezden gelen belki de bir tür elitokrat sanılan ama küreselde basit bir ifadenin tezahür edildiği görüldü. Dünya’nın ayağa kalktığı, ateşkesin barış sloganlarıyla inletildiği Dünya’da, bu olsa olsa rutin alışkanlık ve marka beklentili bir yansımadan ibaretti. Gazze farkındalığı ve çünkü isim öznesinin Gazze olması itibariyle marka sponsorlu büyük bir organizasyon bir kalabalık ve maalesef Gazze kelimesini somut şekilde ifade eden bir, iki ve en son sadece üç kişi! Bir canlının kuş, kedi, balık herhangi bir canlının zaten herkes tarafından uygulanan bir merhamet göstergesi gerçek olduğuna göre? Öyleyse bir şehrin can kayıplarıyla hayalete döndüğü ve bir toprak kalıntısından farksız olan şehir mekânın, mağdur olan insanlarına verilen değeriyle itibarsızlaştırılan Gazze’de, durumun anlaşılması için alkış ile bir tempo ve mevcut sessizliği mukayese etmek de son derece iyi bir ironi olmalı. Nerede vicdan ve nerede insan hakkı için ansiklopedik dağılım sunan çok bilen çok gören yani sözde elit tabaka. Yaratılan o merhamet beklentili canlılara, dostlarımız hitabıyla dile sakız kavramı kullanıp, aynı zamanda sokakta yaşamaya çalışan her canlı gibi Gazze insanları da birer canlı sayılmıyordu galiba? Şimdi Gazze sokaklarında hayatta kalmaya çalışan çocuklar var. Ve biyolojik olarak 10 olsa da belki de olgunluk limitinin yükseldiği 20 yaşı yaşayan çocuklar, onlar. 

Ve fakat merhametle vicdan muhasebesi, kâr-zarar hesabı dışında vicdan kavramıyla pekiştirilmeliydi. Değer atfı için olması gereken kriterler, marka reklam ve parantez içinde reklamın iyisi kötüsü olmaz tutumuyla değişik ve tuhaf şekil, giyim, replik kadar ilgi görmeyen Gazze insanı böyle de nitelikli bir değere sahipmiş maalesef. Önemli olan küresel olarak bilinen bir soruna karşılık, protesto cümleler değilse, ne idi peki? Marjinal görünme çabası, olabildiğince Gazze kapsamlı bir nötrleşme ve böylece prim konusunda, sınırları zorlamakta başarılı olmaksa eleştirel rekordaki, Dimyat’a pirince gitmekten ötesi değil gibi. Sözde dikkati, dikte ederek duyarlılığı şaşırtan bir kavrama yönlendirmek de entelijansiya (!) bir refleks olsa gerek. Gazze’ye destek değildi, yapılan konuşma. Amatör bir komedi mi yoksa gerçek (!) bir trajedi mi, bu konuda görünen köyün kılavuzuna gerek var mı? İfade edilen bireysel komedyanın sebep-sonuç uçurumu, çelişki oluşturması açısından fazlasıyla marjinaldi. Konuşmanın devamında inletilen alkışlar, kısa süreli duyarlılığın (!) cevabı için yeterliydi. Söz konusu öznenin bir evcil canlı olması, Gazze görmezinde insana verilen değerin derecesini, minimum katlayarak değersizliğin yeni bir kavram ifadesini anlamsızlaştırıyordu. Bilinçli olmanın, günümüz lisanıhâli ile Gazze kayıplı insana dair mükemmel bir vicdan sorumluluğu da bu oluyor demek ki... Haklısınız (!)   

Yazarın Diğer Yazıları