Doç. Dr. Abdullah Türker

Yaşanabilir Bir Gelecek İçin 'Sıfır Atık'

Doç. Dr. Abdullah Türker

Artan ülke nüfusuna bağlı olarak atık üretimimizde her geçen gün artmaktadır. Atıkların oluşturduğu çevresel kirliliğin yanında açığa çıkan zararlı gazlar da küresel iklim değişikliğini etkilemektedir. Bunun yanı sıra atıklar toprak ve su kirliliğine de doğrudan sebep olmaktadır. Bu noktada tüm dünyada etkinleştirilmeye çalışılan atıkların kaynağında ayrıştırılması, geri dönüştürülmesi ve sıfır atık projeleri harekete geçirilmeye başlanmıştır. “Sıfır Atık”; israfın önlenmesini, kaynakların daha verimli kullanılmasını, atık oluşum sebeplerinin gözden geçirilerek atık oluşumunun engellenmesi veya minimize edilmesi, atığın oluşması durumunda ise kaynağında ayrı toplanması ve geri kazanımının sağlanmasını kapsayan atık yönetim felsefesi olarak tanımlanan bir hedeftir.

Ülkemizde 2017’den beri uygulanan sıfır atık projesi ile günlük yaşamımızda ürettiğimiz atık miktarının azaltılması ile kaynağında ayrıştırılarak geri dönüşümünün sağlanması konuların çalışmalar yürütülmektedir. Burada belki de en dikkat edilmesi gereken nokta kaynağında ayrıştırmadır. Zira kaynağında ayrıştırılmayan atıkların atık toplama merkezlerine götürüldükten sonra ayrıştırılması ve geri kazanılması bazen imkânsız olabilmektedir. Örneğin; bugün eve gittiğinizde evdeki tüm atıkları (kâğıt, cam, plastik, karton, metal kutular, peçete, pil, yemek artıkları, kızartma yağı vb.) tek bir poşetin içine koyup çöpe attığımızda bu atıkların bir kısmının geri kazanımını engellemiş oluyoruz. Burada dikkat etmemiz gereken şey tüm atıkları aynı poşette değil kaynağında ayrıştırarak ayrı poşetlerde biriktirdikten sonra geri dönüşüm kumbaralarına/merkezlerine bırakmak olmalıdır.

Yerel yönetimler tarafından güzel çalışmaların yapıldığı atıklardan biri de atık yağlardır. 1 litre atık yağın 1 milyon litre içme suyunu kirletebileceğini unutmamak gerekir. Elbette yalnızca içme sularını değil topraklarımıza da önemli zararlar vereceği açıktır. Elazığ Belediyesi tarafından son üç yılda yapılan atık yağ toplama çalışmaları sonucunda yaklaşık 125.000 kg bitkisel atık yağ toplanarak ekonomiye kazandırılmıştır. Bu çalışmaların devamlılığının sağlanması ve teşvik edici olması bakımından küçük de olsa verilen hediyelerin faydalı olduğu kanaatindeyim. Hatta il genelinde apartman, site, mahalle ve ilçe bazında sıfır atık konusunda yarışmalar düzenlenerek sıfır atık projesine dikkat çekme ve halkın konuyla ilgili bilinçlenmesi sağlanabilir.

Sıfır atık konusunda önde gelen ülkelerden biri olan Almanya’da yapılan bir uygulamadan bahsetmek isterim. Günlük yaşamda sıkça kullandığımız plastik içecek şişelerinin geri dönüştürülebilmesi amacıyla kurulan otomatlara attığınız her plastik şişe atığı için size ulaşımda, markette ya da restoranlarda para olarak kullanabileceğiniz fişler verilmektedir. Bu uygulamaların bir an önce ülkemizde de hayata geçirilmesinin çevreyi korumaya katkısının marketlerde poşetlerin paralı olmasından daha etkili olacağını düşünmekteyim. Unutmayalım ki “Geçmişi değiştiremeyiz ancak geri dönüşümle geleceği güzelleştirebiliriz...”

Yazarın Diğer Yazıları