Prof. Dr. Naci Görür'den Malatya Depremi Sonrası Önemli Uyarı

Bu gece saat 23.35 civarında merkez üssü Malatya’nın Pütürge ilçesi olan; AFAD verilerine göre 4.7 Kandilli Rasathanesi’nin verilerine göre ise 4.8 şiddetinde bir deprem meydana geldi. 

Depremin ardından Deprem Uzmanı Elazığlı Hemşehrimiz Prof. Dr. Naci Görür, TGRT Haber canlı yayınına katılarak Malatya’da meydana gelen 4.7 şiddetindeki depremi değerlendirdi. Prof. Dr. Görür, Maraş depremlerinin ilişikli olduğu faylarda bir yıl hatta daha fazla süre boyunca bu tarz depremlerin meydana gelebileceğini bunun normal olduğunu belirtti. Prof. Dr. Naci Görür, tıpkı Elazığ depreminin Maraş depremini tetiklediği gibi Maraş depremlerinin de yer bilimcilerin deprem beklediği Bingöl-Erzincan arasında beklenen depremin daha önce çekilmiş olabileceği uyarısında bulundu. 

Prof. Dr. Naci Görür’ün açıklamasının tamamı ise şöyle:

“OLAYLARA DİKKATLİ VE FARKLI BAKMAMIZ GEREKİYOR”

“Malatya üzerinde konuşursak biraz olaylara dikkatli ve farklı bakmamız gerekiyor. Şimdi bu son Maraş depremleri Malatya’ya doğru Çelikhan, Erkenek bölgelerini de kırdı bir bakıma. Adıyaman’a doğru da kolları o fayın yani Doğu Anadolu Fayı’nın dişlisi olan yerlerde biraz da stresi artırdı. Şimdi aynı şekilde bizim düşündüğümüz stresi artırdığı yer yine Doğu Anadolu Fayı ile ilişkide olan ama Doğu Anadolu Fayı sayılmayacak Malatya ve Ovacık Fayı ile onun daha doğusunda olan Tunceli, Karakoçan ve Nazımiye Faylarında da belirli ölçüde stres artırdı. Şimdi bu Maraş depremleri o bölgedeki mesela bir deprem de bu akşam Kayseri tarafında oldu. Yani o yöredeki faylarda belirli ölçüde bir hareketlenme ve stres alanındaki değişime neden oldu ve küçük küçük depremler olmaya başladı.” 

“ÇOK SAYIDA ARTÇI DEPREMLER GÖRECEĞİZ”

“Şimdi düşünün Anadolu Levhası’nın 3,5 metreyle ile 7 metre güneye doğru savulması sonucu elbette ki Anadolu Levhası’nın içindeki faylarda belirli ölçüde stres alanlarının değişimine ve depremler olmasına neden olabilir bu sadece doğaldır. Zaten Malatya, Hatay ve Maraş civarında da bu kırılmış hatlar boyunca çok sayıda da artçı depremler göreceğiz. Bu bir yıl veya bir yıldan da fazla sürebilir. Daha sonra depremlerin boyutu da azalacak ama kimi depremlerde artçı diyemeyeceğimiz örneğin Kayseri’deki gibi yani stres alanındaki değişim nedeniyle Anadolu Levhası’nın sınırında böyle bir deprem olma nedeniyle o bölgedeki irili ufaklı faylarda belirli boyutlarda depremler göreceğiz. Onlar da müstakil depremler olacak. O jeolojik yapının doğal bir sonucu olarak kabul etmek lazım.”

“STRES TRANSFERİ OLABİLİR”

Bir yerde büyük bir deprem olunca o depremi oluşturan fayın iki ucunda veya o fayla geometrik ilişkide olan fay kollarında veyahut da komşu depremlerde tetiklenme suretiyle depremlerin olmasını bekleriz. Böyle büyük deprem olduğu zaman o yöredeki farklı faylar harekete geçebilir diye uyarılarda bulunuruz. Söz gelimi Elazığ depremi olduğu zaman diyelim benim ve kimi arkadaşlarımın Maraş yöresindeki deprem olma olasılığına dikkat çektiğimiz gibi. Yani Maraş’ta deprem olabilir diye senelerce dikkat çektik. Bunun nedeni ise Elazığ depremi büyük bir depremdi, bu deprem hattının bir ucu Maraş tarafıydı. Dolayısıyla Maraş hattına stres transfer etmiş olabilir ve orayı da tetikleyebilir, orada da deprem olabilir diye uyarmıştık. Yine Maraş depremleri olunca dedik ki Hatay’a ve Adana havasına dikkat edin demiştik. 9 gün sonra orada da deprem oldu. Adana havzasında hareket yok ama oraya da dikkatli olun dedik.

“ADANA YÖRESİ DE DİKKATLİ OLMALI”

Maraş depremleri olduğu zaman biz o hattın en kuzey doğu ucuz Bingöl tarafında bile daha dikkatli olunması gerektiğini düşünüyoruz çünkü stres transferi bu hatlar ve faylar boyunca olabiliyor. Doğu Anadolu Fayı ile ilişkide olan Malatya fayı da Malatya’nın kuzeyindeki Ovacık fayı ya da Tunceli’deki Nazımiye Fayı tüm bu faylar bu büyük depremlerden büyük ölçüde nasibini alıyor ve stres durumlarında büyük oranda değişiklikler oluyor. Kiminin artıyor kiminin azalıyor. Dolayısıyla artçı depremler aynı hatta olmak zorunda eğer aynı hatta değilse bunlar da bağımsız depremler olarak algılanmalı. Bu kırılmış alanda yani Maraş’tan Antakya’ya kadar önemli büyüklükte bir deprem beklemiyorum ama Adana havzasında bu stres transferi nedeniyle dikkatli olunması gerektiğini düşünüyorum. 

“BİNGÖL ERZİNCAN ARSINDAKİ DEPREMLER ÖNE ÇEKİLMİŞ OLABİLİR”

Depremin ne zaman olacağını bilemeyiz. Elazığ depreminden sonra Maraş uyarısı yaptım ve deprem 3 yıl sonra oldu. Kaldı ki Maraş’ta iki deprem oldu biri Ölü Deniz Fayı üzerinde oldu, hemen peşinden 9 saat sonra 7.6 Sürgü fayı üzerinde bir deprem daha oldu. Tetiklenmeyi zaman olarak bilmek mümkün değil ama bu depremden sonra şunu rahatlıkla söyleyebilirim Bingöl Karlıova yani Karlıova Göynük arası ve Karlıova ile Erzincan arası Yedisu Fayı üzerinde hareketlenme beklenebilir yani beklenen depremler öne çekilebilir. Buralarda uzun zamandır deprem yok. Buralar zaten yerbilimciler olarak deprem beklediğimiz yerlerdi. Bu Maraş depremleri buradaki stres alanında değişiklik yaparak beklenen depremleri öne çekmiş olabilir. Bu Maraş depremleri Anadolu Levhası’nı güneye yani Kıbrıs’a doğru önemli ölçüde deplase ettiği için Türkiye’de hemen hemen bütün faylarda stres değişimine neden olabilir. 

“KÜÇÜK DEPREMLER BÜYÜK DEPREMLERİN ENERJİSİNİ BOŞALTMAZ”

4 şiddetindeki gibi depremler stres boşalmasına neden olmuyor. Bizim konuştuğumuz depremler yani büyük boyutlu depremler diyelim ki 6’nın üzerinde civarındaki her deprem arasında büyüklük olarak enerji miktarı 32 kat büyük oluyor. Yani 5 şiddetindeki bir deprem ile 6 şiddetindeki depremi kıyaslarsan 5 şiddetindeki deprem ile 6 şiddetindeki deprem şiddeti arasında 32 kat fark var. Böyle olunca diyelim ki 4’lük bir depremle 7’lik deprem üretecek bir enerjiyi boşaltmaya kalkarsak binlerce 4’lük deprem oluşturacaksın ki onun enerjine denk bir deprem oluşturabilesin. Doğa da böyle çalışmıyor. Dolayısıyla böyle küçük depremler büyük depremlerin enerjisini boşaltmaz. Biz yerbilimciler 4 büyüklüğündeki depremi genelde değerlendirmeyiz bile. Hatta 6’ya doğru olursa düşünürüz ama 6 ve üzeri dikkat edilmesi gereken depremlerdir.