Fiyatlar Neden Yükseldi?
Son günlerin en çok tartışılan konularından biri olan kırmızı ete gelen zam konusunda yaşanan fiyat artışı hem esnafı hem vatandaşı canından bezdirirken, Hakimiyet Gazetesi 10 günde yüzde 30'u bulan bu fiyat artışlarının nedenini araştırdı.
6 Şubat’ta Kahramanmaraş merkezli meydana gelen depremler neticesinde Türkiye adeta felaketi yaşadı. Bu depremlerin hemen ardından Elazığ’da kırmızı et fiyatları 1 günde yüzde 30’u bulan bir fiyat artışı yaşadı. Peki bu fiyat artışlarına neden olan sebepler neler? Hakimiyet Gazetesi sizler için araştırdı….
DAMIZLIK HAYVANLARIN KESİLMESİ
Geçtiğimiz yılın en çok konuşulan konularının başında et ve süt ürünlerine gelecek zamlar vardı. Öyle ki üreticiler ve besiciler artan maliyetlerle ilgili her geçen gün tepkilerini dile getiriyor, destek istiyor ve damızlık hayvanların kesilmemesi bunun ciddi sonuçları olacağı konusunda uyarılar yapıyorlardı.
Bu sorunu geçtiğimiz yıl gündeme getiren isimler arasında Tüm Süt, Et ve Damızlık Sığır Yetiştiricileri Derneği (TÜSEDAD) Başkanı Sencer Solakoğlu da vardı.
Solakoğlu, o günlerde şu cümleleri kurmuştu (Tarih: 12 Ocak 2022) :
“Bir bakanlık yetkilisiyle konuşmam sırasında ‘bakın 2008 krizi döneminde 1,5 milyon damızlık kesildiği söyleniyor. Şu anda bu rakama yaklaşıldığını düşünüyoruz' şeklindeki sözlerim üzerine 'Abarttınız. Biz, 500 binlerde hesap ediyoruz' cevabını aldım. Bu büyük bir facia ve katliamdır. Ama bu normal siz adamın kafasına silah dayayıp üretemezsiniz ki. Adam zarar ede ede bir yere kadar üretir. Bir yerden sonra lanet okur ve artık yapmayacağım bu işi der. Biz alarm noktalarını çoktan geçtik. 2018'den beri sistemin çalışma şeklinin yanlış olduğunu söylüyoruz."
DEPREM GÜNÜNE KADAR ÜLKE GENELİNDEKİ ARTIŞ...
Fiyatların yükselmesindeki en temel sebep elbette ki damızlık hayvanların kesilmesi. Bu tüm ülke genelinde bir artışa neden oldu. Depreme kadar gelinen süreçte de bu artış devam etti. Yılbaşından bugüne kadar gelinen süreçte artış yüzde 30’u buldu. Bu artışın sebebi ise artan maliyetler olarak gösterildi.
BÖLGESEL FİYAT DALGALANMALARI
Ancak Türkiye genelinde bu artışlara ek olarak Elazığ ve Bingöl illerinde yaşanan ek ve fahiş artışlar damga vurdu. Öyle ki bugün Elazığ’da kırmızın etin kilogram fiyatı 250 liraya kadar yükselirken Bingöl’de de durum aynı. Ancak Malatya ve Ağrı gibi illerde vatandaşlar kasaptan 160-170 lira civarında kırmızı et alabiliyor. Peki bu fiyat dalgalanmasının sebebi nedir?
ARZ TALEP DENGESİ
Her konuda olduğun gibi kırmızı etin de fiyatının belirlenmesinde arz talep dengesi rol oynuyor. Bingöl ve Elazığ’da kesimi yapılacak hayvan kalmadığından fiyat fahiş bir şekilde yükselirken hayvanların daha çok olduğu Malatya ve Ağrı gibi illerde vatandaş daha ucuza et bulabiliyor. Bu konuda yapılması gereken çok şey var. 250 lirayı bulan kırmızı et fiyatları, süt grubunda yaşanan artışlar yani bu fiyat istikrarsızlığı ve dengesizliği tarım ve hayvancılık politikasının topyekün gözden geçirilmesini gerektirirken acil atılması gereken adımları ön plana çıkarıyor.
ELAZIĞ’DAKİ FİYAT ARTIŞI İÇİN ÇÖZÜM NEDİR?
Bölgesel bu fiyat artışlarının çok basit bir çözümü var aslında. Örneğin Elazığ etin daha ucuz olduğu yakın şehirlerden bu ihtiyacı doğrultusunda tedarikini rahatlıkla yapabilir. Malatya gibi bir şehir yanı başımızda dururken ve orada et fiyatlarının Elazığ’a göre çok çok daha ucuz olduğu bilinirken çözümü uzakta aramak, bahanelere sığınmak, geçiştirmek veya başkalarını suçlamak ne esnafta ne de vatandaşta karşılık bulmuyor.
15 GÜNDE NE DEĞİŞTİ?
Üzerinde özenle durulması gereken diğer bir konu ise Elazığ’da 15 günde yaşanan bu fiyat artışının nedenleri. Hemen depremin ardından 50-60 TL’yi bulan bu fiyat artışına ne sebep oldu? Burada sürekli gösterilen damızlık kesimi, maliyet artışları gibi konular da kamuoyunda karşılık bulmuyor. Elbette ki burada sorumluluk yetkililere düşüyor. 15 günde yaşanan bu fiyat artışlarına nelerin sebep olduğu konusunda tatmin edici bir açıklama bekleniyor.
