Gelenek olarak mevlit
Rüveyda Sadak
Nasıl bilinir, mevlit kavramı? Toplumun değerlerini konu edinen önemli günlere ithafen maneviyatın zarafeti gereğince, özgün bir edebi metnin kulağa seslenen makam usulüyle ifade edilmesidir. İslami çerçeveye uygunluk esasıyla birtakım törenlerin mevlit ile taçlandırıldığı bilinir. Böylece gerçekleştirilen bir program ile aslında bir tür toplum sosyolojisi de betimlenir. Mevlit, dini bir vecibe olmamasına rağmen toplumsal bir gelenek halinde yıllardır devam eden bir toplumsal değerdir. Cami ya da ev ortamlarında düzenlenmesi gayet tabii olup, Süleyman Çelebi’nin kalemiyle nesilden nesile aktarılarak günümüze gelmiş olan mevlit, seslendirilerek toplumsal değer farkındalığını toplu törenlerde bir araya getirmeyi sağlar. Yapılan bu önemli program ile toplum olmayı, bireylerle bütünleşmiş olan bir toplum sosyolojisini bir sosyolojiyi açıklar. Geleneğiyle kendiliğinden gelişen bir olgu olan mevlit, dualarla başlayıp kitap ve çeşitli ikram hediyelerle bir gelenek bir etik değer olmuştur. Manevi bir ortamda mekânın kutsallığı görmezden gelinerek, bu değere aykırı bir organizasyon yapılmış. Bir camideki şaşırtan görüntülerle adeta katedral rutinini andıran mumlar ve ışıklandırmalarla dikkati yoğunlaştıran bir sahne oluşturulmuş. Manevi değerlere hassasiyetin önemini ifade eden bir ibadet mekânında böylesi bir durumu mübah görmek bir değerin dejenere edildiğini ifade ediyor. Sosyal medyanın topluma örnek olduğu alışkanlığına bakılırsa cami gibi dini değerlerin mekân itibariyle günümüz modernine atıflı değil, manevi yönüyle değerlendirilmesi manevi bir değer ölçüsü olmalı. İbadetin huzur ortamında, modern geleneğin kutsala aykırı şekliyle normal -miş gibi sanılan, modernin oluşturduğu böyle bir sözde gelişmişlik türü oldu. Farklılığı alışkanlığa dönüştüren kapsamıyla birey için yaygın bir araç olan sosyal medyada sağlanan bu medyatik nüfuz ile ileri seviyede yer alabilmek, meğer bu kadar kolay bir alışkanlık imiş. Öyle ki modern koşullarda her şey bir medya döngüsünde yaşandığına göre moda için model olmak, madde için manayı ifade ediyor. Manevi ortama dair öncelikle nezaket, saygı ve ortamın anlamını idrak gerekir. Manevi değere tezat nitelikte bir organizasyon için mekânın tercihi bu olmamalı. Mumlu aydınlatmalarla süslenen batı tarzı kilise geleneğini dini mekân bir camiye uyarlamaya çalışmak, hangi mantığın normalleştirilmeye çalışılan aynı olma çabası sayılabilir.
