Bayram ve Toplum
Rüveyda Sadak
Toplumda alışkanlığa dönüşen bir klasik… Nerede o eski bayramlar şeklinde günümüz bayramının özet bir cümlede böylece sadeleştirilmesi, eski dönemi tercih etmenin yanında geçmişe dair özlem nostaljisini ifade ediyor. Tv, internet mecralarında eskiyi yâd etmekten ziyade şimdiki modern ismiyle bilinen bilişim ve teknoloji çağı ile adlandırmak, günümüz moderninin yapay zekâ anlatımıyla gerçek olmayan teknolojiye uygunluk kapsamında değerlendiriliyor. Modern başlıklı yapay zekâ figürleri, toplum hayatının şimdiki zaman diliminde yer alan süreci kapsıyor. O halde şehirlerde sebebi bayram itibariyle genelde kalabalık olan doluluk oranı, mevcut bayram dolayısıyla boş ve sessiz bir nüfusu seyrediyor. Demek ki bayramlar hâlâ bir bayram kapsamında yer alıyor. Bayram, bereketiyle toplum yaşamında değişken özelliklere sahiptir. Sadece somut olarak değil, aynı zamanda tebessüm sebepli kareleri bayram süresi içinde görmek mümkün oluyor. Bayram öncesi yapılan alışverişler ve sonrasında kurban bayramı için yapılan kurban diyalogları, yollarda koştuğu görüntülenen kurbanlıklar, bayramın gerçekten kendine has bir durum olduğunu açıklıyor. Bayram samimiyettir, gerçeğin kendisidir, toplumdur, insandır ve aslında bayram, sosyolojidir. Toplumun yaşam biçimidir. Modern dönemde, bayramların eskiye oranla dönem olarak farklılık gösterdiği malum. Ve… Bayram… Teknolojiyle gelen bilişim çağı itibariyle özellikle sosyal medya faktörüyle şekillenen toplumsal mekânların devamını sağlayan bireyler olarak, yaşandığı görülüyor. Değişen dönem, yaşam şartları, sanal olan kurgu platformlarındaki gerçek olmayan senaryo dünyasına riayet etmeyi yine de kanıksamıyor. Birtakım alışkanlıklar, zamanın etkisiyle değişime uğrayabilir. Öyle ki Herakleitos, deyimiyle ifade ettiği değişmeyen tek şey, değişimin kendisidir. Fakat geçmiş ve şimdiki zamanın dönemi olarak ifade edilen yıl, rakam olarak değişse bile toplumda değişmeyen bazı sabiteler vardır. Mesela, şeker ve kolonyanın geleneksel bayram ritüeli olması gibi. Sadece şeker ikramı değil, aynı zamanda tatlı gibi toplumsal ve doğal etkinliklerin de bayram mesaisi arasında yer alması; modernin, bilişimde sağladığı yapay nüfuzu, adet ve geleneklerle gerçeğe ithaf eder. Bayram bir toplumun gelenekselidir, toplum ise yapay olmayan bir gerçektir. Bayramınız mübarek olsun, iyi bayramlar.
