Bahanesi 'Çay'ın, Maksadı Muhabbettir
Rüveyda Sadak
Çay içer miyiz? Şeklinde bir sorunun cevabını herkesin bildiği geleneksel bir toplumuz. İçeceğin geleneksel hafızası çay olmuştur, geçmişten şimdiye ve doğru geleceğe… Bundan dolayıdır ki çay, toplum ve kültür açısından oldukça önemli ve değerli bir kavramdır. Dünya tüketim verilerinin açıklandığı konuydu, Çay ve Kahve. Türkiye’de kişi başına yıllık çay tüketimi, 3.2 kg ile bir çay ülkesi olduğunu ve çaya dair bir muhabbetin iletişim boyutunu açıklıyor. Çay, herhangi bir içecek olmayıp dahil olduğu alanı, bireyden topluma bir sosyal işlevinin yanında bireyler arası iletişimi sağlayan konumda yer alır. Detaylı muhabbetlerin, samimiyet kapsamındaki görüntüsü; çayın anlattığı kavramın bir çay ile çok şey ifade ettiğini örneklendiriyor. Çay, muhabbettir. Çayın sıcaklığı, bireylerin doğal samimiyeti ile orantılı olduğundan olsa gerek, çay varsa toplum vardır, herkes vardır ve çay varsa hayat vardır, tebessüm vardır. Çay, kısa süreli bir muhabbetin yabancılığının dışındadır ve daima demlenmiş görünen demlik, kültür ile birlikte bireyleri ve çay sebepli iletişim çeşitlerini bir çay bardağı demlikte demlenmiş sıcak çay ile tanımlar. Söz konusu kahvenin modern itibariyle sektörel tüketimdeki çeşitli isimleri için tercihte bulunan birey, çay için böyle bir seçenek konusunda herhangi bir soruya denk gelemez. Ve mesela, ‘buyurun’ sorusuna verilen cevap, tek kelimelik ve alışılmış bir cevaptır: ‘Çay’… Çay, kendisini tanıtan farklı isimlerin dışında, doğallığıyla başlı başına bir kültürdür. Çayın yeri her zaman ayrıdır. Çayı, simit ile tüketen bireyler olarak, mütevazı bir sosyoloji oluşturan simit ve çaya hayır diyebilen pek yoktur, toplumumuzda. Çünkü bilinir ki simit, çay ile bir bütündür ve o da organik biçimiyle bir samimiyettir ve toplumsal iletişimin gerçekleşme saatidir. Çay molası olarak halk dilinde söylenen bir ifade vardır, günün özeti bir bardak çay ile renklenir ve böylelikle iletişim, bireyden topluma şekillenir. Demlenen çayın resmini, bardağa dökülen çay, hikâyesiyle açıklar. Çay, toplumumuzun ortak değeridir. Bu geleneksel değer, kültürün yansıttığı çay bardağı ile demli ve açık çay olarak nesilden nesile aktarılan bir kavram olmuştur. Ev, çarşı, pazar, mağaza… Aslında toplumun yer aldığı her mekân, uzaktan ve yakından duyulan çay bardağı ve çay kaşığının özgün seslerini yankısıyla iletir. Çay, doğal yapısıyla modern günümüz koşullarına rağmen değişmeyen bir geleneksel ve toplum için toplum’u resmeden bir alışkanlıktır. Bir sosyal vardır ve edinilen bir sosyaldir ki gerçektir, yapay mekânın sosyal medya ile sağlanmayan sosyalidir. Toplumda modern yabancılaşma karşısındaki bireysel tutumun bir çay ile devamını sağlayan selam ve muhabbete yönelik olumlu telkinleri, diyalog şeklinde gerçekleştiren küçük fakat oluşturduğu farkındalık itibariyle, geleneksel değerlerin aktarıcısı olan bir roldür, çay. Ve çay, bireyler üzerinde meydana getirdiği biz’i, biz yapan değerlerin adlandırıldığı bir kavram ve bir yaşam biçimidir. Toplumsal iletişimin, diyalog ve tebessüm şekli… Bir çay ile.
