Bu travmayı saklasak da mı yaşasak?
Filiz Kılıç Sağlam
Yaşadığımız her an zihnimizde ve bedenimizde bir iz bırakır bu izler bazen neşeli ,eğlenceli anılara bizi götürürken bazen de hiç hatırlamak istemediğimiz korkunç , şiddet içerikli , güvensiz hissettiğimiz zamanlara bizi götürebilir. ‘Bedenlerimiz anılar taşıyan metinlerdir’ der Bessel van der Kolk ,’BEDEN KAYIT TUTAR’ isimli kitabında. Travmalarımız bizim baş etme potansiyelimizi aşan , bizi çaresiz bırakan, güvensiz hissettiren kontrolü kaybetmemize neden olabilen olayların ardından ortaya çıkar . Travmalarımız ne yazık ki uzun yaşarlar, bir de biz bireysel çaba göstererek, onları uzun süre ağırlayarak misafir gibi özen gösterirsek kalıcı olmak için zemin hazırlamaya fırsat bulurlar . Oysa hayatın içinde olumlu olduğu kadar olumsuzlar da vardır ve var olacaktır üstelik bu varlık bazen olumlu anların önüne geçecek kadar güçlü ve baskın olabilir. Yani yaşam bazen tatlıdır.
’Hiçbir ilaç kötü geçmiş bir çocukluğu düzeltemiyor’ diye bir cümle geçiyor’ BEDEN KAYIT TUTAR’ kitabında. Geçmişte yaşanılan olayı bugüne getiren ve geçmişteki gibi hissetmemize neden olan tetikleyici bir neden vardır. Travmalarımızı hatırlatan bu tetikleyiciler bir ses bir görüntü bir kişi , koku ,kelime veya benzer bir eşya, aynı mekanlar olabilir. Örneğin depremi anımsatan bir ses , savaşta bomba patlamasını hatırlatan ışıklar , gördüğü şiddeti hatırlatan bir film sahnesi olabilir. Geçmişi silmek imkansızdır ancak geçmişin bugüne olumsuz etkisini kontrol etmek mümkündür . Geçmişte yaşanan olumsuz yaşam deneyimini ortadan kaldırmak mümkün değil ancak o olayın bugünü etkilemesini ,bugünü yaşamayı engellemesini ortadan kaldırmanın bazı yolları vardır . Kaygıyı yükselten yaşamayı zorlaştıran ,olumsuz anıları silikleştirmek ve bulanıklaştırmak kişiyi rahatlatır , kişinin kaygı düzeyini baş edilebilir seviyelerde tutabilir . Kişi EMDR (göz hareketleriyle sistematik duyarsızlaştırma ve yeniden işleme) terapisi aldıktan sonra olumsuz anının oluşturduğu duygular kişiyi kontrol etmeyi bırakır çünkü artık kişi olumsuz anının oluşturabileceği duygusal bağı kontrol etmeye başlar .Hayat ,devam ederken zordur ve daha da zorlayıcı olabilirken bir de üstüne geçmişin zorlukları katlanarak büyüyünce ruhsal denge sarsılabilir., Geçmişle savaşmak , geçmişte yaşamaktan ağır gelebilir çünkü olayı defalarca geçekmiş gibi yaşamak kişinin ruhunu ve zihninin defalarca yormuş ve defalarca yenmiştir.
Peki nedir bu EMDR ? İngilizcesi Eye Movement Desensitization and Reprocessing yani göz hareketleriyle sistematik duyarsızlaştırma ve yeniden işlemek. Travmatik anıları seanslarda terapistin yönlendirmesiyle beyin tarafından yeniden işlenmesini sağlayan bir terapi tekniğidir , bu konuda terapistin eğitimli ve deneyimli olması ve danışanın yüksek motivasyonu ,terapi sonucunu olumlu yönde etkiler. Beynin travmatik yaşantıyla ilgili kısmı aktif hale getirilir ve kişinin yoğun duygusal karmaşayla savaşmasını önler. İçimizde donan, katılaşan olumsuz anıyı güvenli bir ortamda çözülmesini sağlayarak yükü hafifletmeye çalışmaktır terapinin amacı . Geçmişteki kötü anıyı saklayarak yaşayamayız, herkesi anlatıp yaşantımızı daha da zorlaştırmak da sosyal çevremiz açısından iyi olmayabilir. Travma insan ilişkilerinde yaşanır ve iyileşmesi için de yine insan ilişkilerine ihtiyaç duyduğu gerçeğini yok sayamayız tabi ki. Böyle durumlarda profesyonel bir ruh sağlığı uzmanından, bu teknikle yardım alıp terapi sürecine dahil olabiliriz. Bu teknik aynı zamanda kaygı bozuklukları ,yas, fobilerle baş edebilmek için de kullanılır.
Her yaşam bir sanat eseridir.( Benimki bu aralar bir Evgeny Grinko parçası) İçinde ufak tefek eksiklikler, fazlalıklar ,aykırılıklar, yıkıntılar, kırıntılar , keskin köşeler ve bitmeyen labirentler, karanlık odalar… olabilir. Kişi yaşamını tek ve değerli olduğunu fark etmesi yaşamını çekilmez hale getiren kaygıları , korkuları ve yaşantıları için destek alması kendisi için yapabileceği büyük bir iyiliktir. İyileşme; hatırlanmak istenmeyen yaşantılarla ,beynin yeniden bağlantı kurmasına izin vermekle başlar .Yeniden bağlantı kurmak beden sağlığınız kadar ruh sağlığınız için de önemlidir çünkü travmalar gün yüzüne çıkmak için fırsat kollar ve ne yazık ki saklanarak yaşamaz.
