Tarih, 17 Kasım 1937…
Atatürk’ün Elazığ'a gelişlerinin üzerinden 88 koca yıl geçmiş…
Her yıl, Atatürk'ün Elazığ'a gelişi anısı, ‘hafızalara taşınır’
O yılların fotoğrafı bir daha gözler önüne getirilir.
Atatürk'ü, Elazığlı nerede karşıladı?.
Bugünkü, tren garında!
Gazi, bütün yurt gezilerine, ‘tren yolculuğu’ ile gerçekleştirmiştir!
Gazi, Samsun- Çarşamba Demiryolu ’nun temel atma töreninde yaptığı
konuşmalarında,
(21 Eylül 1924) milletine tarihi mesajı da veriyordu;
“Bu memlekete iki şey gerek. Yol ve Okul...”
Elazığ, 30 Haziran 1934 yılında tren garına kavuşur!
Ulaşım, ticaretin olduğu kadar ülke kalkınmasının belki de en önemli
alt yapısıdır…
1923-1938 Döneminde, ülkenin baştanbaşa demiryolu ağı ile
donatıldığını görüyoruz…
2025 yılında gelişmiş ülkelere şöyle bir bakıyoruz; ‘teknolojiyi
rayların üzerine taşımıştır’
Hızlı tren projesi bütün gelişmiş ülkelerin ‘hedef politikaları’
haline gelmiştir.
Atatürk'ün Elazığ'a gelişinin 88. yıldönümünde, ‘hızlı trenle’
karşılamak isterdim!
Bu hızlı trenin bir yanda, ‘tarihi ipek yolu’ üzerinde bizleri,
Türkistan’la yakınlaştırmasını
‘Hicaz demiryolu’ ile bölgede bir emniyet yoluna dönüştürmesini arzu ederdik!
10. yıl marşını okurken şu mısralar gözlerimizi ısırıyor;
“Örnektir uluslara açtığımız yeni iz;
İmtiyazsız, sınıfsız, kaynaşmış bir kitleyiz
Uyduk görüşte bilgi, gidişte ülküye biz;
Tersine dönse dünya yolumuzdan dönmeyiz”
Anadolu'nun, “bir akıl…” ve “ortak şuur…” etrafında kenetlenmesi…
21. asır Türk insanının en büyük idealidir!
O ideal, “gönül coğrafyamızla…” birleşmemizdir!
O ideal çerçevesinde, “17 Kasım’ı ve tarihi tefekkür…” etmek isterim!
Bu şehir, “Uluslararası Hazar Şiir Akşamlarını…” hangi gaye ile başlattı?
Bu şehir, “Türk Dünyası Hizmet Ödüllerini…” hangi gaye ile verdi?
Gazi Atatürk’ün, “Hazar Gölüne…” olan hayranlığı nereden geliyor?
Elazığ Halkevi’nde, “Harput Musikisini…” dinlerken yönelttiği sorular?
Kerkük’e, Halep’e, “Fuzuli diyarına…” çağrıdır!
Gazi’nin, “dil bir köprüdür, tarih bir köprüdür, kültür bir köprüdür!”
O sözler, “Uluğ Türkistan…” içindir
O sözler, “Evlad-ı Fatihan Yurdu…” içindir
Bu milletin idealinde, “esarete…” savaş vardır!
Bu milletin idealinde, “cehalete…” savaş vardır!
O savaşı ilk olarak ne ile başlatacaktır?
Temeline, “milli…” yani bu milletin, “kendisi…” olan;
(Milli) Eğitim, dil, tarih, kültür, iktisat, savunma…” politikalarıdır!
Cumhuriyetin ilk döneminde;
“Etibank, Sümerbank, Çimento ve Şeker Sanayinin…” izlerini görürsünüz!
Gazinin Elazığ’a teşriflerinin 88. yıldönümünü kutlarken,
Bu şehirde elbette Etibank’ı arayacak, Sümerbank’ı arayacağız.
Sektörlerin bugünkü durumlarını sorgulalayacağız!
Akıl, irade, vicdan, gönül, zevk, estetik kavramları…
Herbiri, bu millete heyecan vermiştir/ veya yaşatmıştır!
Ecdat hatıralarını yâd ederken, “vatanı bir gül bahçesi…”
Olarak ihya eden o kutsi şahadeti bileceğiz…
Alın teriyle de, hangi hazzı yaşadığını düşüneceğiz!
O manevi haz ile bizler yüksek bir moral kazanabiliriz!
O manevi haz ile içimizden, “bilge kişileri…” asra taşıyabiliriz!
O manevi haz ile “ferasetimizle…” idrak zenginliğine erişebiliriz!
Ecdadın bizlere bıraktığı en büyük hatıra ve hizmet;
Bu milleti kendi içerisinde ki, “fedakârlık…” ve “ahde vefa…” duygusudur!
O hissin en büyük kazanımı; bu milleti kalkınma yolundaki en büyük dinamiğinin;
Toplumdaki, “manevi bağların…” güçlü oluşudur!
Şöyle bir düşünüyorum da, “85 milyon insanımız…”
Bir akıl, bir yürek olsa; “780 bin km2 vatan coğrafyası…”
Cennet misali bir baştan öte başa ihya olur, efendim…
1935 yılı Elazığ'ın merkez nüfusu, “23 bin 178’dir…”
1935 yılı; Ankara (122 bin 720), İstanbul (758 bin 488), İzmir (170 bin 959)
1935 tarihi, Türkiye’nin nüfusu ise, “16 milyon 158 bin ’dir…”
O tarihlerde Atatürk’ün hedefinde; “nitelikli büyük nüfus ideali…” vardır.
Atatürk Elazığ’da, “yüksek bir kültür ve moral…” bulmuştur.
Elazığ o dönemin, “bilge şehirleri…” içerisinde ismi anılmaktadır.
17 Kasım 1937 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk ve beraberindeki bir
heyet trenle Elazığ’a teşrif etmişlerdir. Atatürk’ü, dönemin Elazığ
Valisi Şefik Bicioğlu, Belediye Başkanı Kemal Şedele, Garnizon
Komutanı Korgeneral Abdullah Alpdoğan ve kalabalık bir halk topluluğu
coşkuyla karşılamışlardır. Bu ziyareti sırasında Atatürk Mamurat-ül
Aziz olan şehrin ismini “Azığı Bol, Azık ili” anlamına gelen “Elazık”
olarak değiştirmiştir. Elazığ Belediyesi’nin 23.11.1937 tarihinde
yapmış olduğu toplantıda da isim değişikliği belediye meclisince kabul
edilmiş ve zabıt tutanaklarına geçmiştir(Topal, 1997: 36-47). 10
Aralık 1937 tarihinde İcra Vekilleri Heyeti'nin 7806 sayılı
kararnamesiyle Elaziz beldesinin adı Elazığ olarak değiştirilmiş,
karar 31 Aralık 1937 tarihinde bir tamimle duyurulmuştur (Düstur,
Tertip 3, C. 19, Ankara 1938, s. 136-137).
(Şahin Yedek (Munzur Üni. Öğr. Üyesi)
Atatürk 12 Kasım 1937 Tarihinde,
Başbakan Celal Bayar ile birlikte yurt gezisine çıkarlar.
Sivas, Malatya, Diyarbakır, Ergani,
Ve 17 Kasım 1937 tarihi, Elazığ gezileridir…
Gazi Atatürk’ün vefatlarından bir yıl öncedir.
Bu gezinin önemli izleri/ izlenimleri söz konusudur.
Sivrice’nin/ Gölcük’ün eşsiz güzelliği Ata’yı etkiler;
Buraya, “Doğu’nun Yalova’sı…” diyecektir.
Elazığ Öğretmenevi/ o dönem halkevinde;
Atatürk’ün de katıldıkları program göz doldurur;
“Harput Musikisini…” takdirle dinlerler!
Elazığ'dan Pertek’e geçeceklerdir…
Burada, “Singeç Köprüsünün açılışını…” yapacaklardır.
1935 yılı Elazığ'ın nüfusu, 255 bindir…
Bu nüfusun, 39 bin 500’ü şehir merkezinde yaşamaktadır…
Bu yazımda da ifade etmek isterim;
Bu şehrin, 140 yılı aşan bir ‘basın tarihi’ vardır!
140 yılın ‘hatıralarını…’ bir araya getirecek;
Kapsamlı eserleri de şehrin insanıyla buluşturmalıyız.
Şehrin, ‘iz bırakan…’ tarihi günleri vardır.
Bu günlerin, ‘yazılı kaynakları…’ bir araya getiriliyor.
Geçmişi, bugünlere taşıyan önemli eserler kaleme alınıyor.
Yeterli mi? Daha fazla çalışmaya, araştırmaya ihtiyacımız var.
Atatürk’ün Elâzığ’a gelişlerinin üzerinden 88 yıl geçmiş bulunuyor.
88 yıl bizlere, “erdemli bir yolculuğun temel sinyallerini veriyor!”
Selam ve Muhabbetle
