Elazığ'da okul fobisine dikkat!
Klinik Psikolog Yılmaz Kaplan'dan ebeveynlere altın değerinde tavsiyeler
2025-2026 eğitim öğretim yılında okul öncesi eğitim ile ilkokul 1'inci sınıfa başlayacak öğrenciler için 1 Eylül Pazartesi günü uyum ve orantasyon eğitimleri yapılacak. Munzur Üniversitesi öğretim görevlisi klinik psikolog Yılmaz Kaplan ile okula yeni başlayacak olan öğrencilerin okul fobisini ve uyum sürecinde ebeveynlerin neler yapması gerektiğini yaptığımız özel röportajda değerlendirdi.
OKUL FOBİSİ SADECE AYRILIK KAYGISI DEĞİLDİR
Okul fobisi nedir ?
Okul fobisi, çocuğun okuldan ya da okulda yaşanabilecek herhangi bir durumdan korkması anlamına gelir. Bu, sadece ayrılık kaygısıyla sınırlı değildir. Ayrılık kaygısı birçok çocukta gelişim sürecinde doğal bir şekilde görülür ama her çocuk okul fobisi geliştirmez. Okul fobisi, ayrılık kaygısı ile gerçek bir korkunun birleşimi de olabilir.
Okul fobisi olan çocukları nasıl tanıyabiliriz?
Bu çocuklar genellikle evde kendini çok güvende hisseden, ebeveynleriyle güçlü bir bağ kurmuş çocuklardır. Ancak okul ortamında, kurallar, diğer çocuklarla paylaşım gibi durumlar onları tedirgin eder. Bazıları için bu, tehdit gibi algılanabilir. Ayrıca bir hastalık ya da kaza nedeniyle uzun süre evde kalmış çocukların yeniden okula dönmeleri de onlar için zorlu olabilir.
KİŞİLİKLE DOĞRUDAN İLGİSİ YOK
Okul fobisi hangi çocuklarda daha sık görülüyor?
Okul fobisi, kişilik tipiyle doğrudan ilişkili değildir. Kız ya da erkek fark etmez; her iki cinsiyette de eşit oranda görülebilir. Genellikle 6-10 yaş aralığında ortaya çıkar. Ancak daha küçük ya da büyük yaş gruplarında da rastlamak mümkündür. Asıl önemli olan, çocuğun yaşamında okul gibi yeni ve farklı bir duruma adaptasyon sürecinde yaşadığı zorluklardır.
TAŞINMA, BOŞANMA, ÖLÜM … STRESLİ YAŞAM OLAYLARI TETİKLEYİCİ OLABİLİR
Hangi faktörler okul fobisini tetikleyebilir?
Sosyal beceri eksiklikleri, evde yaşanan büyük değişiklikler (boşanma, taşınma, ölüm gibi), ailedeki stresli ve dengesiz ortamlar okul fobisini tetikleyebilir. Ayrıca çocuğun okulda dışlanması, zorbalığa uğraması gibi durumlar da bu korkuları körükleyebilir.
KAYGI BULAŞICIDIR, ÖNCE EBEVEYN SAKİN OLMALI
Ebeveynler böyle bir durumda ne yapmalı?
Öncelikle şunu unutmamalılar: Kaygı bulaşıcıdır. Ebeveynin kaygılı ve panik halinde olması, çocuğun bu duyguyu doğrudan almasına neden olur. Eğer anne-baba, çocuğun okula başlaması konusunda yoğun bir kaygı içindeyse, öncelikle kendileri destek almalı. Çocuğa sakin, tutarlı ve planlı bir yaklaşım sergilenmeli.
OKUL FOBİSİYLE BAŞA ÇIKMAK İÇİN 10 ETKİLİ ÖNERİ
1. Planlı olun:
Servis, alım-saati gibi konularda çocuğunuzu önceden bilgilendirin.
2. Okul ortamını tanıtın:
Okulu, sınıfı, tuvaleti birlikte gezerek çocuğa tanıtın.
3. Kendi okul anılarınızı paylaşın:
Ama sadece olumlu olanları!
4. Öğretmen hakkında olumlu konuşun:
Negatif yorumlar çocukta güvensizlik oluşturabilir.
5. Okuldaki günlük işleyişi anlatın:
Ne zaman ne yapılacağını sade bir dille açıklayın.
6. Uyum süreci zaman alabilir:
Genellikle bu süreç 3-4 hafta sürebilir.
7. Okulla iş birliği yapın:
Öğretmen ve yönetimle iletişimde olun.
8. Çocuğunuzu yeni arkadaşlıklara yönlendirin:
Bu, okulun sadece bir “öğrenme yeri” değil, sosyal bir ortam olduğunu da gösterecektir.
9. Soğukkanlı olun:
Ceza, tehdit veya aşırı ödül işe yaramaz.
10. Çocuğa okulun neden önemli olduğunu anlatın:
Neden orada olduğunu bilmek, çocuğun güven duygusunu artırır.
ERKEN MÜDAHALE ÇOK ÖNEMLİ
Okul fobisi zamanla kendiliğinden geçer mi?
Ne yazık ki her zaman geçmez. Erken fark edilip müdahale edilmezse çocukta öğrenme sorunları, sosyal ilişkilerde zayıflık ve hatta panik atak gibi ciddi psikolojik problemler gelişebilir. Bu yüzden fobinin erken dönemde ciddiye alınması şart.
SON OLARAK EKLEMEK İSTEDİĞİNİZ
Okula başlamak çocuğun hayatındaki en büyük adımlardan biridir. Bu süreci sağlıklı yönetmek, hem çocuk hem aile için çok önemlidir. Unutmayın, siz ne kadar rahatsanız, çocuğunuz da o kadar rahat olacaktır.
