Süreç kökten değişti: Ev sahiplerine yeni zorunluluk geldi
Resmi Gazete'de yayımlanan yeni yönetmelikle, bina hasar tespiti süreci kökten değişti. Kararlar artık yüzeysel gözlemlere değil, mühendislik analizlerine dayanacak.
Afet sonrası hasar tespiti süreçleriyle ilgili yeni bir dönem başlıyor. 22 Haziran 2025 tarihli ve 32934 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan yönetmelikle birlikte, binaların performansı artık mühendislik temelli analizlerle değerlendirilecek.
“Afetler Sonrası Bina Hasar Tespiti Yapılmasına İlişkin Genel Kurallar Hakkında Yönetmelik” adıyla duyurulan yeni düzenleme, toplam 6 bölüm ve 36 maddeden oluşuyor.
Bu adımla, sadece yüzeyde görülen çatlaklara ya da döküntülere bakılarak yapılan yıkım kararlarının önüne geçilmesi hedefleniyor. Yönetmeliğe göre artık yapı denetimli binalar için kararlar bilimsel zemine oturtulacak.
DETAYLI İNCELEME ZORUNLU HALE GELİYOR
Depremler sonrası özellikle yeni binalarda detaylı analiz yapılmadan alınan yıkım kararları, kamuoyunda ve meslek odalarında tartışmalara neden olmuştu. Vatandaşlar, sadece yüzey hasarı bulunan binaların yıkılmasına tepki gösterirken, uzmanlar da bu yaklaşımın hatalı olduğunu vurgulamıştı. Yeni yönetmelik ile her binanın mühendislik esaslı performans analizi yapılması zorunlu kılındı. Bu sayede dışarıdan hasarsız görünen yapıların da risk durumu teknik olarak değerlendirilecek. Süreç, teknik raporlarla desteklenecek şekilde ilerleyecek.
DAİMFED Malatya Şube Başkanı, İnşaat Yüksek Mühendisi Kadircan Esen, 1 Haziran 2024’te düzenlediği basın toplantısında konuya dikkat çekmişti. Esen, birçok yeni binanın sadece yüzeysel gözlemlerle yıkıldığını ve bunun milli ekonomi için ciddi zararlar doğurabileceğini ifade etmişti. “Bir binaya birkaç çatlağa bakarak karar verilmemeli” diyen Esen, bu tür kararların bilimsel temellere dayandırılması gerektiğini savunmuştu. Bu açıklama sonrası Malatya başta olmak üzere pek çok deprem bölgesinde STK’lar da benzer görüşleri kamuoyuna iletmişti.
Yeni düzenlemeyle birlikte psikolojik etkiler ya da gözleme dayalı kanaatlerle yapılan yıkım kararları tarihe karışacak. Her bina için performans değerlendirmesi yapılacak ve bu analizler resmi rapor haline getirilecek. Kararlar, mühendislik kriterlerine göre objektif biçimde oluşturulacak. Özellikle yapı denetimli binalarda bilim dışı uygulamalara artık izin verilmeyecek. Bu adım, hem yapı güvenliğini hem de milli kaynakları koruma amacını taşıyor.