Palu'nun saklı hazinesi: Kimse bu tarihi yapının Palu'da olduğunu bilmiyor! Gören hayran kalıyor
Elazığ'ın Palu ilçesinde yer alan ve Selçuklu mimarisinin etkileyici örneklerinden biri olan Alacalı Mescit, tarihi dokusu ve mimari detaylarıyla dikkat çekiyor. Yüzyıllara meydan okuyan bu yapı, yalnızca dini bir ibadet mekanı olmanın ötesinde, bölgenin tarihsel kimliğini ve kültürel derinliğini yansıtan bir miras niteliği taşıyor.
Adını, yapımında kullanılan siyah-beyaz kesme taşların estetik uyumundan alan Alacalı Mescit, dış cephesindeki renkli taş düzeniyle hemen fark ediliyor. “Alacalı” olarak anılmasının nedeni tam da bu: Zıt renklerin uyum içinde kullanıldığı taş örgülerle bezenmiş duvarlar, ziyaretçilerine görsel şölen sunuyor.
Mescit, mimari açıdan kare planlı bir harim ve son cemaat yerinden oluşan sade ancak işlevsel bir yapıya sahip. Üst örtüsünü oluşturan sivri külah, Selçuklu döneminin karakteristik mimari unsurlarından biri olarak öne çıkıyor. Caminin duvarları, iki farklı renkteki taşların düzenli biçimde örülmesiyle inşa edilmiş ve bu yapı tekniği sayesinde hem dayanıklılık hem de estetik sağlanmış durumda.
İç mekanda ise sıralı moloz taşlarla örülmüş duvarlar üzerine yerleştirilen tuğla kubbe, dönemin mühendislik anlayışını ve ustalık becerisini gözler önüne seriyor. Kubbenin taşıyıcı sistemi, dönemin mimari bilgisiyle şekillendirilmiş olup hem işlevsel hem de akustik açıdan etkili bir yapı sunuyor. Caminin minaresi ise zaman içinde kısmen yıkılmış olsa da kalan kısmı, yapının mimari karakterini korumaya devam ediyor. Minareye içten çıkan merdivenle ulaşılması ise yapının kompakt ve bütüncül bir şekilde tasarlandığını gösteriyor.
Tarihçiler ve mimarlık uzmanları, Alacalı Mescit’in sadece Palu’nun değil, tüm Doğu Anadolu’nun korunması gereken nadir kültürel varlıklarından biri olduğunu vurguluyor. Bu yapının belgelenmesi, korunması ve gelecek nesillere aktarılması, bölgenin tarihi mirasına duyulan saygının da bir göstergesi olarak değerlendiliyor.
Elazığ İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün önümüzdeki dönemde bu tür yapılara yönelik koruma ve tanıtım projeleri geliştirmesi bekleniyor. Uzmanlar, Alacalı Mescit gibi tarihi yapıların hem akademik çalışmalar hem de kültürel turizm açısından büyük potansiyele sahip olduğuna dikkat çekiyor.
Palu’nun merkezinde sakin bir köşede yer alan bu mescit, her ne kadar sessiz bir tanık gibi görünse de, aslında yüzlerce yıllık geçmişiyle büyük bir hikaye anlatıyor. Alacalı Mescit, geçmişle bugün arasında sağlam bir bağ kurarak, hem inançların hem de estetiğin taşlara nasıl işlendiğini gösteriyor.
Not: Palu Alacalı Mescid 2017 yılında restore edilmiştir.
Kaynak: kulturenvanteri.com, Palu.gov.tr