Elazığ'ın ilk milletvekilleri

Sedat Çağlıyan, 'Osmanlı Devleti'nin itilaf devletlerince işgali sırasında direniş gösteren Türk milletinin Mustafa paşa liderliğindeki 23 Nisan 1920'de Türkiye Büyük Millet Meclisi kuruldu. TBMM hedefi kesin zafer kazanmak,devletin otoritesini güçlendirmek, öncelikle ülke topraklarını yabancı işgalinden kurtarmaktır.

İstanbul'un işgal edildiği 16 Mart 1920 tarihinden sonra, Mustafa Kemal paşa temsil heyeti sıfatıyla 19 Mart 1920 'de valiliklere, kolordu komutanlıklarına bir genelge göndermiştir. Bu genelgede Ankara'da bir meclisin toplanacağı 15 gün içerisinde seçimler yapılıp mebusların belirlenmesi istenmiştir. Ayrıca feshedilen Osmanlı Meclisi Mebusan'ın milletvekillerinin de bu meclise katılmaları kararlaştırılmıştır.

Elazığ'da da seçim çalışmaları başlatılmış fakat milli mücadeleye karşı çıkan idareciler yüzünden engellerle karşılaşılmıştır. Mülki idareciler İstanbul hükümetine bağlı olduklarından karşı çıkmışlardır. Daha sonra sorun çözülmüş Elazığ Müdafaa i Hukuk Cemiyeti adayları olan Hasan Tahsin Berk ,Hüseyin Gökçelik ,Hacı Mehmet Fevzi Celayir, Mehmet Naci Karaali Rasim Tekin seçilmiştir.

Ayrıca son Osmanlı Meclisinden gelen Muhittin Çöteli Mustafa Şükrü Çağlayan katılmıştır.

Ankara'da ilk meclis binası Ulus meydanında olup 1915 tarihinde İttihat ve Terakki Cemiyeti binası olarak yaptırılmıştır. İki katlı olup taşla yapılmıştır. Bina henüz tamamlanmamıştır. Zor şartlar altında tamamlanan bina 23 Nisan 1920 de Meclis binası olması kararlaştırılmıştır.

Seçilen mebusların bir kısmı Ankara'ya gelmiş diğerleri sonra iştirak etmişlerdir.23 Nisan 1920 günü kalabalık halk kitlesi cuma namazını kılmak için Hacı Bayram Camisine akın etmiş namazdan sonra selalarla, tekbirlerle Taşhan meydanından meclis binasına doğru en önde Mustafa Kemal Paşa arkasında da mebuslar ve halk hareket etmiştir. Önünde yapılan duadan sonra 115 temsilci ilk toplantısını yapmıştır. Meclisin ilk açılış konuşmasını meclis başkanlığına en yaşlı üye Sinop mebusu Şerif bey gerçekleştirmiştir.

Meclis 24 Nisan 1920 günü yaptığı ikinci toplantısında Mustafa Kemal Paşayı başkanlığa seçmiştir.

Gazi Mustafa Kemal Atatürk 23 Nisan 1924'te 23 Nisan gününün bayram olarak kutlanmasına karar vermiştir. Bu tarihten 5 yıl sonra 23 Nisan 1929 tarihinde, Atatürk bu bayramı çocuklara armağan etmiş ve bu tarihten sonra 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk bayramı olarak kutlanmaya başlanmıştır' dedi.

İLK MECLİSTE ELAZIĞ'I TEMSİL EDEN MİLLETVEKİLLERİNİN ÖZGEÇMİŞLERİ

Sedat Çağlıyan,'23 Nisan 1920 tarihinde ilk mecliste Elazığ'ı temsil eden milletvekillerinin özgeçmişleri şöyledir;

Hacı Feyzi Celayir

1859 yılında doğmuştur. Mahmut ağanın oğludur. Rüştiye mezunudur. Maliyede memur olarak işe başlamış Keban Mal Müdürü olmuş. Birinci dönem Elazığ milletvekili olmuştur. Daha sonra köyüne dönmüştür.1940 yılında vefat etmiştir.

Hüseyin Gökçelik

1867 yılında Elazığ'ın Milikan köyünde doğmuştur.1888 yılında İstanbul'da polis neferi olmuştur.Daha sonra çavuşluğa yükseltilmiştir.1892 yılında Mamüretülaziz Vilayeti 3.sınıf komiseri 1902 yılında Erzurum 2. Sınıf komiserliğine atanmış 1905 yılında Bingazi 1908 yılında Sivas,1909'da Mamüretülaziz 2.sınıf komiserliğine,1910'da Diyarbakır başkomiserliğine 1912 yılında Bitlis başkomiserliğine atanmıştır. Birinci mecliste milletvekili seçilince başkomiserlikten ayrılmıştır.22 Eylül 1920'de Ankara İstiklal mahkemesi üyeliğine seçilmiştir.

8 Ağustos 1933 yılında vefat etmiştir.

Muhittin Çöteli

1866 yılında Elazığ'da

doğmuştur .Elazığ eşrafından Çöteli İshak beyin oğludur. Rüştiye mezunudur. Belediye meclis üyeliği ,belediye başkanlığı,il genel meclisi üyeliği Müdafaa Hukuk Cemiyeti üyesi, Osmanlı Meclisi Mebusan 4.dönem Elazığ mebusluğu TBMM'de 1.2.3. dönem Elaziz milletvekilliği yapmıştır. Harp madalyası sahibidir.10 Ağustos 1928 yılında Elazığ'da vefat etmiştir.

Mustafa Şükrü Çağlayan

1866 yılında Zerteriç köyünde doğmuştur. Ahmet ağanın oğludur. Rüştiyeden mezundur. Mamüretülaziz İstinaf Mahkemesi savcı katipliği, Keban bidayet mahkemesi 2. katipliği, Elazığ merkez bidayet mahkemesi zabıt katipliği ve Noterlik, istinaf mahkemesi aza mülazımlığı, Osmanlı Meclisi Mebusan 4. dönem Elaziz mebusluğu, TBMM 1.dönem Elaziz milletvekilliği Elazığ Merkez Bidayet Savcılığı görevine atanmış ve bu görevi tercih etmesi nedeniyle 6 Aralık 1920 tarihinde milletvekilliğinden istifa etmiştir.22 Ağustos 1936 yılında Elazığ'da vefat etmiştir.

Rasim Tekin

1877 yılında Arapkirde doğmuştur. Rüştiyeyi bitirince tahrirat katipliği görevine başlamış. Ermeni okulu Türkçe öğretmenliği Elazığ il ikinci idare meclisi katipliği il gazetesi yazı işleri yardımcılığı, Elazığ istinaf mahkemesi savcılık kalemi katipliği, Akçadağ, Akpazar, Keban ve Pötürge ilçeleri Bidayet mahkemeleri başkatipliği,TBMM birinci dönem Elazığ milletvekilliği yapmıştır.3 Eylül 1939 yılında Elazığ'da vefat etmiştir.

Hasan Tahsin Berk

1881 Selanik doğumludur. Askeri rüştiye mezunudur. Selanik Ziraat bankası şubesi katipliği, Bağdat Emlak-ı Emriye müdürlüğü, gelir müfettişliği, Hüdavendigar defterdar vekilliği, Elaziz Defterdarlığı, Samsun, Çorum, Amasya Sivas mal sandıkları hesaplarını inceleme heyeti başkanlığı, TBMM birinci

dönem Elaziz milletvekilliği yapmıştır.3 Mart 1943 tarihinde vefat etmiştir.

Mehmet Naci Karaali

1856 yılında Harput'ta doğmuştur. Maliye meslek okulu mezunudur. Maliye memurluğu Urfa, Edirne, İzmit, İzmir mal müdürü ve defterdarlığı, birinci dönem Elazığ milletvekilliği ,Ziraat bankası idare meclisi başkanlığı yapmıştır. Emlak ve Eytam bankası idare meclisi üyeliğine getirilmesi nedeniyle 16 Aralık 1926 tarihinde milletvekilliğinden istifa etmiştir. 4 Kasım 1931 yılında vefat etmiştir' dedi.