52 yıllık anlaşma sona eriyor, yeni bir süreç başlıyor
Türkiye ile Irak arasında 1973 yılından bu yana yürürlükte olan Ham Petrol Boru Hattı Anlaşması, 27 Temmuz 2026 itibarıyla sona erecek.
Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile birlikte anlaşma, protokol ve ek belgelerin süresinin dolacağı resmen duyuruldu. Bu gelişme, enerji alanında iki ülke arasında yeni bir dönemin kapısını aralıyor.
ANLAŞMA YENİDEN YAPILACAK, HAT YENİDEN AÇILACAK
Türkiye, yaklaşık 52 yıldır yürürlükte olan bu anlaşmanın günümüz enerji ve ticaret koşullarına göre revize edilmesi için harekete geçti. Yeni anlaşmayla birlikte, 25 Mart 2023'ten bu yana kapalı olan Irak-Türkiye Petrol Boru Hattı’nın yeniden işlerlik kazanması hedefleniyor.
Günlük 1.4 milyon varil kapasiteye sahip hattın yeniden devreye alınması ile hem Türkiye hem Irak önemli ekonomik kazanımlar elde etmeyi amaçlıyor. Uzun süredir atıl durumda olan hattın yeniden işler hale getirilmesiyle birlikte, enerji arz güvenliğinde de kritik bir adım atılmış olacak.
ERBİL VE BAĞDAT PETROLDE ANLAŞTI
Petrol akışının yeniden başlaması önündeki en büyük engel, Irak merkezi hükümeti ile Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) arasındaki anlaşmazlıklardı. Ancak 17 Temmuz’da taraflar arasında yapılan yeni anlaşmayla bu sorun büyük ölçüde aşıldı.
Yeni protokole göre, IKBY günlük en az 230 bin varil petrolü Irak Devlet Petrol Pazarlama Şirketi SOMO’ya teslim edecek. Ayrıca, teslim edilen her bir varil petrol karşılığında IKBY’ye 16 dolar avans ödenmesi kararlaştırıldı.
TÜRKİYE YENİ DİPLOMASİ ADIMLARI ATACAK
Anlaşmanın sona ermesiyle birlikte Türkiye, hem Irak merkezi hükümeti hem de IKBY ile yeni bir enerji zemini oluşturmak için diplomatik temaslarını artıracak. Türkiye’nin hedefi; hem taraflar arasında köprü olmak hem de kendi enerji ihtiyaçlarını güvence altına alacak sağlam bir altyapı kurmak.
Yeni anlaşmayla birlikte, Türkiye-Irak hattında günlük 1.4 milyon varil kapasitenin yeniden hayata geçirilmesi ve Irak’ın yaklaşık 25 milyar dolarlık kaybının telafi edilmesi öngörülüyor.
GEÇMİŞTEN BUGÜNE BORU HATTI ANLAŞMASI
İlk olarak 27 Ağustos 1973'te imzalanan Ham Petrol Boru Hattı Anlaşması kapsamında, boru hattının ilk fazı 1976 yılında faaliyete geçmişti. Anlaşma 2010 yılında güncellenmiş ve 15 yıl süreyle uzatılmıştı. 2026’da süresi dolacak anlaşmanın yerine yapılacak yeni metnin, bugünün enerji dinamiklerine uygun olarak daha kapsamlı ve esnek olması bekleniyor.
