Bed­ret­tin Ke­leş­te­mur

KONUŞMA ADABI

Bed­ret­tin Ke­leş­te­mur

Konuşma o kadar önemlidir ki,

Güzel, düzgün, zarif, güven verici ifadeler kullanma…

İnancımızda, ‘nezih ifadeler kullanmamızı’ emrediyor.

Bakara Suresi 83 ayette şöyle buyrulur;

“insanlara da güzellikle söyleyin!”

O güzellikle erdemli bir duruşu görebiliriz…

Ecdat, “tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır!”

Gönül alıcı, dürüst ve etkileyici söz;

‘kalpleri yumuşatır, dostlukları pekiştirir’

Konuşma, başlı başına bir sanattır…

Kibar, Adaletli, Zarif, Nazik. Anlamlı Konuşma…

Rüzgârlar nasıl yağmur bulutlarını (rahmet damlalarını) taşıyorsa;

Şefkati, Merhameti, Sevgiyi, Saygıyı, Esenliği bizler,

Konuşma adabıyla taşıyabiliriz!

İsra Suresi 23 ayette bizlere emrediliyor;

“Sakın onlara “öf!” bile deme!

Onları azarlama ve onlara güzel söz söyle!”

İsra Suresi 28 ayette de şöyle buyrulur;

“onlara yumuşak bir söz söyle!”

Ne olur, birbirlerimize hitap ederken;

‘kelimeleri itinayla seçebilsek…’

Güzel, yumuşak, kibar. Zarif ve dürüst söz söyleyebilsek!

Ali İmran Suresi 159 ayeti dikkatle okuyalım;

“Allah’ın rahmeti sayesinde sen onlara karşı yumuşak davrandın.

Eğer kaba, katı yürekli olsaydın,

Onlar senin etrafından dağılıp giderlerdi.”

Bilge İnsanlar, Aksaçlı Kamil İnsanlar, dikkat ederseniz;

Sözleri gayet zarif, yumuşak, kibar, itinalıdır…

İşte onlar insanları kendilerine cezbederler!

En’am Suresi 152 ayette şöyle buyrulur;

“Söz söylediğiniz zaman, akraba bile olsa, adaletli olun!

Ve Allah’ın ahdini (verdiğiniz sözü) yerine getirin!

(Allah) size bunu emretti; umulur ki ibret alırsınız.”

Sözün, ‘yerlere düşmemesi’ o kadar önemlidir ki?

Adaleti ve Emaneti Koruyacağız, ihanet etmeyeceğiz!

Ta-Ha Suresi 44 ayette de şöyle buyrulur;

“Buna rağmen ona yumuşak söz söyleyin;

Belki ibret alır ya da (Allah’dan korkar”

Her hâlükârda, her şeye rağmen,

“yumuşak söz söyleme…”

Yumuşak sözle, ‘fitneye kapılarınızı kapatırsınız’

İncitici, kırıcı sözlerde, ‘zulüm ve kul hakkı vardır’

Hac Suresi 30 ayette de şöyle buyrulur;

“artık o pis putlardan kaçının ve yalan sözden kaçının…”

Yalan sözde, ‘münafıklık alameti…’ dikkat edelim!

Mü’minûn 3 ayette şöyle buyrulur;

“Ve o kimseler ki, onlar boş şeylerden

(boş söz ve işlerden) yüz çeviricidirler”

Bu olması gereken, bir duruş, ‘bir kimliktir’

Hayat hiçbir zaman gelişigüzel olarak anlaşılmamalıdır!

Her anımızla, ‘anlam/ veya mana derinliği olan’

Sözlerle, ‘düşüncede duruş sağlayacağız’

Ahzab Suresi 70 ayette de şöyle buyrulur;

“Ey iman edenler! Allah’dan sakının ve doğru söz söyleyin!”

Erdemli bir duruşun en mütevazı ifadeleri…

Kur’an da, Kavl/ Söz Çeşitleri şunlardır;

Kavlün ma’ruf,  ‘uygun olumlu’

Kavl-i adl, ‘adaletli, dengeli, tutarlı’

Kavl-i Hasen, ‘güzel söz’

Kavlen Kerîmâ, ‘saygılı ve iltifatkâr söz’

 Kavlen Meysûrâ, ‘gönül alıcı, teselli edici söz’

Kavlen Tayyib, ‘kelime-i tevhid için kullanılan söz’

Kavlen belîgâ, ‘açık ve tesirli söz’

Kavlen Şedidâ, ‘samimi, adil, öze uygun, doğru söz’

Kavlen leyyinâ, ‘zalimlerin kalbini yumuşatmak için sözlenen söz’

 

Sadi Şirazi, “iki şey aklın eksikliğini gösterir.

Konuşulacak yerde susmak, susulacak yerde konuşmak”

Konuşma, “insanın aklını kullanma sanatıdır!”

Montaigne, “Kızdığımız zaman bağıran, konuşan biz değil hırsımızdır!”

Öfkemizle değil, hırsımızla değil, ‘yüreğimizle konuşacağız’

Hz. Ali (r.a), “Hikmetli söz, ruhun gıdasıdır.”

Bilgeler, ‘söz aklın terazisidir’ derler.

“Allah kötü sözün (bilhassa) açıkça söylenmesini sevmez!” (Nisa, 30)

Sakınmamız gereken, “boş söz” (Ra’d, 33),  “vebali büyük söz” (İsra, 40)

“yalan söz” (Hac, 30), “tenakuz dolu söz” (Zâriyat, 8)

Konuşurken, ‘sesimizi alçaltacağız’ (Lokman, 19)

Özellikle de, konuşmada da, ‘tevazua…’ dikkat edeceğiz

Sözümüzde, “Doğru, dürüst, samimi, adil, hak-şinas sahibi…”

Anne-Babaya, “ikramkâr, iltifatkâr söz söyleyeceğiz!”

Yoksula-düşküne, “gönül alıcı, teselli edici söz söyleyeceğiz!”

Zalimlerin kalbini yumuşatmak için, “yumuşak söz söyleyeceğiz!”

Tebliğ esnasında, “gönüllere işleyecek tesirli, hikmetli söz…”

Tekrar ediyoruz, “bağırmadan alçak sesle konuşacağız!”

Konuşma, ‘şahsiyetin veya davranışın yansıması…’

Hz. Ebubekir, “güzel konuşmanın sırrı, lüzumsuz sözleri terk etmektir”

Namık Kemal, İnsan ne söylediğini bilmeli; fakat her bildiğini söylememeli!”

İbn-i Abbas, “Ne söyleyeceğini düşünerek konuşan kimse,

İnsanların en akıllısıdır”

Sözü, ölçeceğiz, biçeceğiz, tartacağız sonra tevazuuyla kullanacağız!

Ne derler, “düşünmeden konuşmak, nişan almadan ateş etmeye benzer!”

Şems-i Tebriz’i, “Eğer çok konuşmak faydalı olsaydı,

Allah iki ağız, bir kulak verirdi. Onun için çok dinleyip az konuşmak gerek.”

İmam Şafii’nin halk arasında sıklıkla kullanılan bir sözü vardır;

“Söz ok gibidir, senden çıktı mı artık sen ona değil; o sana hâkim olur.

Sözüne hâkim olan, dostuna hekim olur…

Ses, Söz, Sohbet, sabırla lehimlenirse, ‘sulha da aşılayıcı rüzgâr olur…

 

 

Yazarın Diğer Yazıları