KURBAN BAYRAMINDA BESLENME
BAŞAK MERAL GÜNDÜZ/Kurban bayramı senede bir kez dinimizin gereğini yerine getirmek niyetiyle ailelerimizle,sevdiklerimizle bir araya geldiğimiz et tüketimiyle beraber tatlı tüketimimizin de arttığı günlerdir.Bu özel günlerde kronik hastalığı olan bireylerin(diyabet,kolesterol,tansiyon,kalp-damar hastalıkları,şişmanlık)beslenmelerine son derece dikkat etmeleri gerekmektedir.
Beslenme ve Diyet Uzmanı Ayşegül KESKİNKILIÇ “Et, yağlarından ayrıştırılmış olsa bile etin yaklaşık yüzde 20’si yağdan oluşmakta ve bu da fazla et tüketen sağlıklı kişilerde bile sorunlara davetiye çıkarmaktadır" dedi.
Yeni kesilmiş etlerdeki sertlik hem pişirmede hem de sindirimde zorluklara yol açan etmenlerden biridir.Bu nedenle özellikle sindirim sistemi rahatsızlığı olanlar birkaç gün buzdolabında muhafaza ettikten sonra,ızgara ya da haşlama yöntemi ile pişirerek tüketmelidirler.
Yüksek tansiyon,şeker ve kalp hastalığı olanların yağ ve yağ etleri tüketmesi sakıncalı olduğundan etlerin yağsız kısmından tüketmeleri önem taşımaktadır.Yine porsiyon ölçüsüne her zaman olduğu gibi dikkat etmeniz gerektiğinin altını özellikle çizmek istiyorum.
Etlerin pişirilmesinde kızartma,uzun süre yüksek ısıya maruz bırakma gibi yöntemler uygulanmamalı haşlama ve ızgara tercih edilmelidir.Uzun süre kızartma,kavurma işlemi uygulandığında kanserojenmaddelerin oluşma riski yükselmektedir.Etlerin tek başına değil de sebzelerle beraber pişirilmesi besin çeşitliliği,vitamin -mineral açısından daha dengeli olacaktır.
“Kurban Bayramı olur da kahvaltıda kavurma yenmez mi?”
“Misafirlikte ikram edilen tatlıyı geri çevirmek ayıp olur, yemek lazım”, “mangalda yağlı et lezzetli olur” diyorsanız bir kez daha düşünmenizde fayda var. Zira bayram da olsa, her canınızın çektiğini ‘nasılsa bayram’ deyip üstüne üstlük ölçüye dikkat etmeden tüketmeniz reflü ve hazımsızlıktan yüksek tansiyona, diyabetten kalp-damar hastalıklarına ve kilo alımına dek bir çok şikayete yol açabilir.
ETİ ZEHİRE DÖNÜŞTÜRMEMEK İÇİN BU KURALLARA DİKKAT!
Beslenme ve Diyet Uzmanı KESKİNKILIÇ“Et, yağlarından ayrıştırılmış olsa bile etin yaklaşık yüzde 20’si yağdan oluşmakta ve bu da fazla et tüketen sağlıklı kişilerde bile sorunlara davetiye çıkarmaktadır. Üstelik eti sadece tüketirken değil pişirirken de çok dikkatli olmak gerekir. Şerbetli tatlılardan kaçınmalı, mangal yapanlar da eti zehire dönüştürmemek için pişirme kurallarına mutlaka uymalı” diyor.KESKİNKILIÇ, Kurban Bayramı’nda en sık yapılan 7 hatayı anlattı, önemli uyarılar ve önerilerde bulundu.
1-MANGALDA KURALLARA UYMAMAK!!!
Kurban Bayramı’nda etin bir kısmını mangal yapmak üzere ayıracaksanız, mutlaka yağlarından arındırın, yağsız eti tercih edin. Aksi halde yağın ateşe damlaması ve sonrasında buharlaşarak ete ulaşması kanserojen bileşenlerin oluşum riskini artırıyor. Ayrıca etin mangal ateşine 15 cm’den daha yakın mesafede olması ve uzun süre mangalda kalması da kanserojen madde oluşumuna davetiye çıkarıyor. Mangal keyfinizin sağlığınıza zarar vermemesi için kurallara özen göstermenizde fayda var.
2- ETİ PİŞİRİRKEN AYRICA YAĞ EKLEMEK
Bayramda tükettiğimiz et miktarı kadar eti pişirme yöntemimiz de çok önemli. Et zaten doğasında yağ barındıran bir gıda. Etin yağlı kısımları yüksek miktarda doymuş yağ ve kolesterol içerdiğinden sağlıklı kişilerde bile kalp-damar hastalıklarına zemin hazırlayabiliyor. Her ne kadar yağlarından ayrıştırılmış olsa bile etin yaklaşık yüzde 20’si yağdan oluştuğundan, pişirirken bir de ayrıca yağ eklemek kan yağlarının yükselmesine neden olabiliyor. Bu nedenle eti pişirirken kızartma yöntemini kullanmak yerine haşlama-ızgara gibi yağ eklemeyeceğiniz yöntemleri tercih etmenizde fayda var.
3- YETERSİZ SEBZE MEYVE TÜKETMEK
Yapılan çalışmalar; et ağırlıklı ve posadan fakir beslenmenin kolon kanseri riskini artırdığını ortaya koyuyor. Bayramda et tüketimi arttığı için sebze meyve tüketimi azalabiliyor. Bu nedenle bayramda etleri sebze ile pişirmeye, etin yanında taze yeşilliklerden oluşan bol salata tüketmeye dikkat edin. Ayrıca sebzeler ete göre daha posalı ve tok tutucu özelliğe sahip olduğundan, bol sebze tüketerek doygunluğu sebzelerden sağlayabilir, et tüketimini bu şekilde azaltabilirsiniz.
4- SAKATAT TÜKETMEK
Kurban Bayramı’nda et tüketimi yaygın olduğu kadar, hayvanın baş-boyun-dil-ciğer-böbrek gibi kısımlarının da tüketimi söz konusu oluyor. ‘Sakatat’ diye adlandırılan bu kısımlar yüksek oranda doymuş yağ ve kolesterol içerebildiğinden, kalp-damar hastalığı olan kişilerin hayvanın bu kısımlarını tüketmemesi gerekiyor. Ayrıca sağlıklı insanların da sıklıkla sakatat tüketmesi benzer hastalılara davetiye çıkarabileceğinden temkinli olmakta fayda var.
5- TATLIYA KARŞI KOYMAMAK
Tatlı söz konusu olduğunda pek çok kişi ‘nasılsa bayram’ diyerek diyeti rafa kaldırıyor, ikramları geri çevirmiyor. Oysa özellikle de baklava başta olmak üzere şerbetli ve hamurlu tatlılarda ölçüyü kaçırmak sağlığa zararlı olduğu kadar, fazla kilo olarak da karşınıza çıkabilir. Şerbetli ve hamurlu tatlılar yerine sütlaç, meyveli muhallebi gibi sütlü tatlıları tercih edebilir, misafirleriniz için hazırlayabilirsiniz.
6- KAHVALTIDA KAVURMA YEMEK
KESKİNKILIÇ “Bayram sabahı yeni kesilmiş kurban etinin kahvaltıda kavurma olarak tüketilmesi sakıncalı. Hem etin sertliğinden dolayı sindirimi zor olacağından reflü ve hazımsızlık gibi mide ve bağırsak şikayetlerine yol açabilir hem de yüksek tansiyon ve kalp sorunlarına neden olabilir. Kurban etini buzdolabında en az 24 saat beklettikten sonra tüketmek gerekir” diyor.
7- ÇAY VE KAHVE TÜKETİMİNE DİKKAT!
Bayram ziyaretlerinde çay ve kahve tüketimine de dikkat! Zira masum gibi görünen, sohbetlere eşlik eden bu lezzetli içeceklerde aşırıya kaçılması, yüksek miktarda kafein alımı nedeniyle uykusuzluktan çarpıntıya birçok soruna neden olabilirken, yemeğin hemen ardından tüketilmesi de demir eksikliğine yol açıyor. İdeali günde toplam 4-5 fincan çay ve kahvenin üzerine çıkmamak.
Etli yemekler ise, kendi yağı ile pişirilmeli ilaveten yağ kullanılmamalıdır. Etleri pişirirken kuyruk yağı, tereyağı vs. tercih edilmemelidir. Izgara yapılırken etler ateşe çok yakın olmamalı mesafe 15 cm olmalıdır. Yüksek ısı etin dış kısmının yanmasına, su ve besin öğesi kaybına neden olur.
Kesilecek hayvanların veteriner kontrolü yapılmış olmalı ve uygun kesim koşulları sağlanmalıdır. Aksi taktirde kurbanlık hayvanlardan insanlara tenya, salmonella, tüberküloz, şarbon gibi hastalıkları bulaşma riski yüksektir.
Etler muhafaza edilirken büyük parçalar halinde değil, küçük parça veya kıyma şeklinde tek pişirimlik ayarlanarak buzdolabı poşetlerinde buzdolabının buzluk kısmında veya derin dondurucuda saklanmalıdır. Pişirileceği zaman yine buzdolabında alt raflarda çözdürülmeli, çözdürülen et hemen pişirilmeli asla tekrar dondurulmamalıdır.
Son olarak günlük 2-5-3 lt su tüketimini,yeterli ve dengeli beslenme ilkelerini unutmamalı,tatlı ihtiyacımızı da şerbetli tatlılar yerine sütlü tatlı veya meyvelerden yana kullanmanız gerektiğini hatırlatıp herkese mutlu,huzurlu ve az kalorili,bol gülücüklü bir bayram diliyorum.Sağlıcakla Kalınız....
