KREDİLER ER-TE-LEN-ME-Lİ

Ömer Enes Yılar/Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından Bakanlar Kurulu Toplantısı sonrası açıklanan yeni tedbirler deprem ve pandemiyle birlikte ağır yara alan Elazığ esnafını büyük sıkıntıya soktu. Özellikle yeni açıklanan tedbirlerin doğrudan etkilediği kantinci, servis şoförü, kahveci ve lokantacı esnafları iflasın eşiğine geldi.

Gazetemize açıklama yapan oda başkanları faizsiz kullanılan kredilerin ödemelerinin geldiğini, esnafların bu ödemeleri zamanında yapamayacağı içi faizsiz kredilerin faizli hale geleceğini belirterek kredilerin ertelenmesiyle beraber yeni kredilerin sağlanması, kamu ödemelerinin karşılanması, kira desteği konularında hükümetten destek beklediklerini açıkladılar.

İŞYERİ KAPANAN ESNAFA VE PERSONELİNE NAKDİ YARDIM YAPILMALI

Elazığ Kahveciler ve Kıraathaneciler Odası Başkanı Nihat Bozkurt, en büyük sıkıntıyı kahve ve kıraathaneci esnafının yaşadığını belirterek açıklamasında şu ifadelere yer verdi:

“Sağlık için alınan hiçbir karara karşı değiliz. Tedbirlere evet, ancak bizim halimiz ne olacak? Daha önce getirilen kısıtlama tedbirleri kapsamında en büyük sıkıntıyı esnafımız yaşadı. Kuşkusuz yeni alınan kısıtlama tedbirleri kapsamında olumsuz etkilenecek olan kesim yine esnaflardır. Alınan kararlar kapsamında esnaf özel olarak desteklenmelidir. Yeni alınan kararlardan olumsuz etkilenecek olan esnafımız ekonomik olarak desteklenmelidir. Hiç zaman kaybedilmeden iş yerleri kapanan esnafımıza ve yanlarında çalıştırdıkları personellere nakdi yardım yapılmalıdır. Kira yardımının yanı sıra elektrik,  su doğalgaz gibi genel giderlerini karşılamaları için her ay düzenli olarak belli oranda esnafımıza nakdi yardım yapılmalıdır. Esnaf ve Sanatkârlar kapalı oldukları bu dönemde SSK, BAĞKUR ve vergi ödemelerinden muaf tutulmalıdır.”

ELAZIĞ’DA 7 BİNE YAKIN İSTİHDAM SAĞLAYAN LOKANTA İŞLETMELERİ BÜYÜK SIKINTI YAŞIYOR

Lokanta sektöründe ciddi anlamda geri kayma yaşanacağını belirten Elazığ Lokantacılar ve Tatlıcılar Oda Başkanı Zülfü Tarhan sektörün yaşadığı sıkıntılara dair şu ifadelere yer verdi:

“Kira ödemelerimiz, SSK-BAĞKUR ödemelerimiz, çalışan personellerimizin ödemeleri ve bu giderlerle birlikte işletmelerimizin giderleri var. Bu giderleri paket servisiyle karşılamamız mümkün değil. Sektörümüzde bu kısıtlamadan dolayı ciddi manada sıkıntı oluştu ve sıkıntılar devam edecektir. Bu şekilde devam ederse çoğu esnafımız, işletmesini kapatmak zorunda kalacaktır. Lokanta esnafı olarak Elazığ’da 6-7 bin civarında bir istihdam sağlıyoruz, en küçük işletmemizde 5 personel çalışıyor. 30-40 personel çalıştıran işletmelerimiz var. Bu işletmeler iş yapamadığı zaman işçisini çıkarmak zorunda kalacak. Paket serviste işletmeler için bir dışarıcı, bir usta yeterli hale gelecek ve bunun dışındaki personeller işsiz kalacaktır. Bu insanların kendine göre giderleri var. Kış gelmek üzere, insanların mutfak masrafları, ev masrafları artamaya devam edecek. En düşük doğalgaz faturası bile 500-600 arasında geliyor. Bu insanlar geçimlerini nasıl sağlayacaklar? Madem böyle kısıtlamalar yapılıyor o zaman esnafa bu noktada destek verilsin. Bizler öncelikle kira desteği, SSK-BAĞKUR prim desteği, faizsiz kredi desteği bekliyoruz. Bunların yanında daha önceki kredileri kullanan esnaflarımızın ödemeleri mutlaka ertelenmelidir. Çünkü depremden dolayı verilen kredi kullanan esnaf, depremden sonra yaşanan pandemiyle birlikte kendini toparlayamadı ve toparlayamadığı için bu ödemeler çok büyük sıkıntı oluşturuyor. Biz hizmet sektörüyüz. Birçok yere insanlar gidebiliyor, otobüsle yolculuk edebiliyor ancak lokantalara gelince sıkıntı oluyor. Bu virüs sadece yemek yemekle mi sıkıntı oluşturuyor. Sektörümüz ciddi anlamda bir geri kayma yaşayacak, insanlarımız ödemelerini yapamayacaklar, bu kısıtlamalar devam edecekse devletin bu esnaflara maddi açıdan destek vermesi gerekmektedir. “

SERVİS ESNAFIMIZ BİTME NOKTASINA GELDİ

Servisçi esnafının 24 Ocak depreminden bugüne kadar iş yapamadığını belirten Elazığ Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası Başkanı Şevket Toraman: “Bu kısıtlamalar şoför esnafının tamamını kapsamayacak ama okul servisi esnafımız bitme noktasına gelmiş durumda. Okulların açıldıktan sonra çok fazla bir anlam ifade etmeden tekrar kapanması, 670’e yakın servisçi esnafımızı ciddi sıkıntıya soktu. Devletimiz tabi ki hastalığın yayılmasını önleyecek tedbirleri alacaktır ancak bu durumun oluşturacağı mağduriyetler de göz önünde bulundurulmalıdır.  Şuan Elazığ esnafı içerisinde servisçi esnafı çok büyük mağduriyet yaşamaktadır. 24 Ocak’tan bugüne kadar servisçi esnafımız iş yapamamaktadır. Devletimizin SSK, BAĞKUR konusunda, alınan kredilerinin ertelenmesi anlamında destek sağlamasını bekliyoruz. En azından faizsiz kullanılan kredilerin 1-2 yıl ertelenmesi lazım. Bu insanlar ailesinin geçimini sağlayacak, önümüz kış giderleri aratacak. Bizler derdimizi, sıkıntılarımızı anlatacağız, gerekli yerlere ileteceğiz. Faizsiz kredilerin ödemeleri gelmiş durumda. Bu kredilerin acil olarak ertelenmesi gerekiyor. Devletimizin bu sorunları çözeceğine inancımız tamdır” şeklinde konuştu.

“ALDIĞIMIZ ÜRÜNLER NE OLACAK?”

Alınan ürünlerin ödemelerinin borçları bitmeden başkalarından borç alınarak 19 Ekim’de okullar açılınca yeni ürünler aldıklarını, borcu borçla kapattıklarını belirten Elazığ Kantin İş Sendikası Başkanı Leyla Yıldırım kredilerin ertelenmesini, yeni kredilerin sağlanmasını ve kamu ila kira ödemelerin desteklenmesini belirterek şu ifadelere yer verdi:

“Dün cumhurbaşkanımızın açıklamasıyla bazı yeni tedbirler alındı. Bu tedbirlerden en fazla etkilenecek kitle esnaflardır. Bu esnaflar arasından da tabi ki okullar tamamen kapatıldığından dolayı kantinci esnafı, çok fazla etkilenecektir.  Kantinci esnaflarıyla 19 Ekim tarihinde tamamen olmasa da işletmelerinde tekrar faaliyete başlamıştı. Daha bir ay dolmadan araya giren hafta sonu vb. tatillerle beraber hemen hemen iki hafta işletmelerimizde faaliyet yürütebildik. Bu faaliyetleri yürütürken de sağlık, hijyen, mesafe kurallarını sağladık. Dezenfekte işlemlerini yaptık. Bunların da ciddi bir maliyeti oldu. Bizler ürün alımı yaptık, bu ürünler şimdi ne olacak? Tabi ki salgınla ilgili bizim olumsuz bir düşüncemiz olamaz, bizler sağlığın ne kadar önemli olduğunu biliyoruz. Hastalık var, hızla yayılıyor ancak okulları kapatın dediğiniz anda Türkiye’de sayıları yüz binleri bulan kantinci esnafı ne yapacak? Şu anda ara tatilde olmamıza rağmen dolaplarımız hala çalışıyor. Ürünlerini koyduğumuz dolaplarımız çalışıyor, kaşar, sucuk gibi ürünlerimizi aldık, bisküvi, çikolata gibi ürünlerimiz var bu ürünler ne olacak? İkinci yarıyılda da okulların kapanacağı düşüncesindeyiz. Sağlık çok önemli evet, bizler de hasta olabilirdik ancak bizim kantinci esnafı hasta olmadan diri diri gömüldü. Bizim hükümetimizden isteklerimiz oldu. Bizler borcu borçla kapatıyoruz. Yeniden faaliyete başladığımız 19 Ekim tarihinde biz carisi kapanmamış borçlarımıza rağmen tekrar borçla ürün aldık. Kredi ödemelerimiz, kredi kartı ödemelerimiz ertelensin, kiralarımız 2021 yılında açılmış olsak bile ertelensin, SSK-BAĞKUR ödemelerimize destek sağlansın istiyoruz.

VEREN ELDEN ALAN EL HALİNE GELDİK

Kantinci esnafı içerisinde 50 yıldır vergisini ödeyen, istihdam sağlayan, devletini sırtında taşıyan esnaflar olduğunu belirten Yıldırım: “Bugün torba yasayla birlikte geçmişe dönük borçların yapılandırılması imkanı sağlandı fakat bu bizler için yeterli olmayacak. Bizler çok tedirginiz, geçindirmek zorunda olduğumuz ailelerimiz var. Bizler iş aramaya başladık, bu ayıp bir şey değil. Bütün kurallara uyarak evlerimize kapanırız ancak eve kapandığımız zaman faturalarımızı, kiramızı, mutfak masraflarımızı kim karşılayacak? Bizlerin hala BAĞKUR primleri aktif durumda, bunları nasıl ödeyeceğiz? Birçok arkadaşımız kredi kullandı, bunların ödemeleri gelmiş durumda ve ödemelerimizi nasıl yapacağız bilmiyoruz. Bütün faizsiz krediler, faizliye dönüyor, hiçbir anlamı kalmadı. Afet kapsamında biz Giresun’a, İzmir’e verilen hibe yardımlarından istiyoruz. Elazığ’ı üç şey vurdu; deprem, pandemi ve sahipsizlik. Sesimizi duyuyorlar ancak görmezden geliyorlar. Bu esnaf görmezden gelinemez. Ben 15 yıllık esnafım, aramızda 40-50 yıllık esnaflar var. Bu insanlar yıllarca devletini sırtında taşımış insanlar. Vergisini verdiler, hiçbir şey istemediler. Biz bu yıl istiyoruz çünkü veren elden alan el haline geldik. Çocuklar bizim geleceğimiz, belki alanımız değil ama eğitimlerinden geri kalıyorlar. Esnaflarımızın bizi takip etmesini istiyorum. Bundan sonra atacağımız her adımda birbirimizden sorumluyuz. Önümüzdeki dönemde bazı girişimlerimiz, hükümetimizden taleplerimiz olacak. Bizler bir çark gibi birbirimize bağlıyız. Bizim sektörümüzde birbirine bağlı birçok sektör yer alıyor. Bugün bizim yaramıza merhem olunmayacaksa ne zaman olunacak? Bizler ilk defa el açtık çünkü siftah girmedi tezgahımıza. Bunlara mutlaka çözüm gelmesi lazım esnafımız koronavirüsten değil çaresizlikten, açlıktan ölecekler.

KENETLENMELİYİZ

Yöneticilerin bir araya gelerek sorunları çözüme kavuşturması gerektiğini belirten Elazığ Tuhafiyeciler ve Konfeksiyoncular Odası Başkanı Mitat Ulaş, açıklamasında şu ifadelere yer verdi:

“Biz her ne kadar kendi odamızın üyeleri içinde doğrudan etkilenmesek de bu şehrin sınırları içerisinde hatta ülkemizin sınırları içerisinde mesleğini icra eden her esnafımızın bizler sesini duyurmak zorundayız. Zor bir süreçten geçiyoruz. Devletimizin aldığı kararlara biz uyuyoruz ancak mağdur olan özellikle hem depremden hem pandemiden zarar gören Elazığ esnafı çok zor günler yaşıyor. Biz kurallara uymayalım demiyoruz, kurallara uymak zorundayız çünkü bu yaşam bizlerden ibaret değildir. Her nefes alıp veren canlı ve insanlar için bizler kurallara uymak zorundayız. Tabi ki esnafın yükünü hafifletmek için bu şehrin esnafına mutlaka ama mutlaka farklı alanlarda farklı desteklerin verilmesi lazım, özellikle genel giderlerin içerisinde olan kamu giderlerinden muaf tutulması lazım. Biz oda olarak takibimizi yapıyoruz, esnaflarımızı bilgilendiriyoruz. 65 yaş üstünde olan esnafımız bu kısıtlamalardan etkileniyor. Bizler birleşerek esnafımızın sorunlarının çözüm yollarına ortak olmamız lazım. Birlikte güç oluşturmamız lazım. Bizim yaramız gerçekten büyük. Bize bağlı esnaflardan yüze yakınının işletmesi yıkıldı, iş yapamaz hale geldi. Bu esnaflar malzemelerini evlerine taşıdı, başkasının deposuna taşıdı. Bu malzemeler yakında kullanılamaz hale gelecek. Bırakın yüz esnafı bir tanesi bile bizim için önemlidir. Meslek ayırmadan sıkıntı yaşayan esnafımızın tamamı için destek sağlanmalı. Bizim mağduriyetlerimiz ortadadır. Bu süreçte kirasını, vergisini ödeyemeyen esnaflarımız var. Bugün 100-120 liralık damga vergisini ödeyemeyen esnaflar var. Ortada bir sorun var yöneticiler olarak bir araya gelip bu sorunları çözmemiz gerekiyor. Nedir bu çözümler:

1. Fahiş kira fiyatları denetlenmeli ve bu fiyatlar devlet kontrolüne alınarak makul seviyeye çekilmelidir.


2. Genel giderlerden özellikle kamu giderlerinden Elazığ esnafının muaf tutulması gerekmektedir.


3. Kredi alan esnaflarımızın ödemeleri en kötü ihtimalle bir yıl ertelenmelidir.


4. Dün alınan tedbirlere bağlı olarak zor bir sürece giren esnaflarımıza kesinlikle yeni kredilerle destek verilmesi lazımdır.

Özellikle belirtmemiz lazım bu şehirde yaşayan A’dan Z’ye herkesin alınan kararlara, tedbirlere uyması gerekmektedir. Maska, mesafe ve hijyen kurallarına uymamız gerekmektedir. Bu sürecin atlatılması adına çok dikkat etmemiz gerekmektedir. Herkes fedakarlıkta bulunmalıdır. Bu sıkıntının ortadan kalkması için topyekûn kurallara uymamız gerekmektedir.

AYLIK MADDİ YARDIM SAĞLANMALI

Esnafların kapalı olduğu süreçte aylık maddi yardımlarla desteklenmesi gerektiğini belirten Harput Esnaf Kefalet Kooperatifi Başkanı Turan Kurnaz: “8-9 aydır mağdur durumda olan esnaflarımız var. Kahveciler, lokantacılar, servis şoförleri gibi esnaflarımız çok kötü bir duruma geldi. Bazı esnaflarımız bir parça da olsa evine ekmek götürebiliyor ancak bu pandemi döneminde genel anlamda iş yapamayan esnaflara kapalı olduğu süreç içerisinde devletimiz aylık maddi bir yardım yapabilir“ dedi.