ÇAĞIMIZIN İLLETİ MİGREN!

Yaygın olan  bu hastalık hakkında, Özel Doğu Anadolu Hastanesi Nöroloji Bölümü Uzman Doktoru Emrah ÖZDEN, gazetemize açıklamalarda bulundu.

KİMDİR BU SİNSİ DÜŞMAN ?

Hemen herkes yaşamı boyunca en az bir kez baş ağrısı geçirir. Ancak migren baş ağrısının ötesinde bir durumdur. Baş ağrısı ve eşlik eden belirtiler, migrenli kişinin yaşantısını her zamanki gibi sürdürmesini engeller ve belirgin bir işgörmezliğe yol açar. Migren baş ağrısı olarak bilinir ama tek başına baş ağrısı değildir. Tüm bedeni etkileyen bir hastalıktır. Ataklar halinde gelir. Daha çok yarım ve zonklayıcı olan baş ağrısı nedeniyle başını sıkan, yumruklayan, duvara vuran, kesip atmak isteyen hastalar vardır. Işığa, sese, kokuya dayanamayıp yatak odasına çekilerek yaşamdan izole olmaya çalışabilirler.

Migrenli kişiler işlerinde dikkatli, üretken ve başarılı insanlar. Aynı anda birçok işi yapabilecek kapasiteleri de var..Birçok olasılığı düşünebilirler. Yeter ki başları ağrımasın!…Vasküler tipi baş ağrılarından en önemlisidir.Baş ağrısının ötesinde bir durum sözkonusudur.Migren ve baş ağrısı atakları ,tedavi edilmezse uzunca bir süre dayanılmaz ağrılar devam edebilir.Bu yüzden hemen doktora gidilmelidir ertelenmemelidir.

Aslında her ağrı bedenin yardım çağrısıdır. Migrende bedenin yardım çağrısıdır ve nedeni vardır.Migren ağrıları genellikle tek taraflı yerleşim gösteren aşırı derecede zonklayan hayatı alt üst eden ağrılardır.Baş hareket ettikçe bu ağrılar daha da artar.Ağrıyla beraber bulantı ve kusma da görülebilir.Işık ve ses hassasiyeti de oluşur.Çereden gelen uyarılardan da etkilenirler.Kısaca kronik bir nörolojik hastalık diyebiliriz..

MİGRENE NASIL TANI KONUR?

Öncelikle migren, tanısı öyküye dayanılarak konan bir hastalıktır. Hastalarımız da fizik muayene ve nörolojik muayene bulguları, laboratuvar ve görüntüleme incelemeleri normaldir. Muayene ve diğer incelemeler başka bir hastalığı dışlamak için yapılır.

Öncelikle sorun tanımlanmalı .Doktorun baş ağrısıyla ilgili sorduğu sorulara doğru cevap vermek gerekir.Ağrının şiddetini anlatmak ta çok önemlidir.

Kişilerin yaşamlarındaki olumsuz etkilerine rağmen, migren`i olanların çoğu tam tedavi edilmezler. Bu, bazen, migren`i olanların tedavi edilme şanslarının olmadığına inanmalarından ve bu konuda doktora gitmemelerinden kaynaklanır.

HER BAŞ AĞRISI MİGREN MİDİR?

Her baş ağrısı tabi ki migren değildir. Migren olup olmadığınızı gösteren bazı işaretlerden bahsedelim.Baş ağrıları bir çok nedene bağlı olarak gelişir ama altta yatan başka bir hastalığın bulunup bulunmamasına göre ayrılırlar.Eğer başka bir neden bulunmayan baş ağrıları primer baş ağrılarıdır.Bu grupta migren ve gerilim tipi baş ağrısı yer alır.

Eger altta başka bir hastalık var ise bu gruba da sekonder baş ağrıları denir bu gruba sebep olan nedenler sinüzit,menenjit gibi enfeksiyon hastalıkları,damar hastalıkları ve yer kaplayan lezyonlar olabilir tetkikler yapılmalıdır.

MİGREN EN SIK HANGİ TİP BAŞ AĞRISIYLA KARIŞTIRILIYOR?

Migren; ağrının enseden başladığı durumlarda sıklıkla gerilim tipi baş ağrısı ile karıştırılıyor. Oysa migren ataklarının yüzde 90'ında ya başlangıçta ya da atak sırasında ensede ağrı hissediliyor, hatta bu bölgede sertlik bile gelişebiliyor. Bu hastalığa gerilim tipi tanısı konmasının bir başka nedeni de, migrenin sadece başın bir tarafını tuttuğuna dair yanlış kanı. Oysa migren ataklarının yüzde 40'ında ağrı başın her iki tarafında ortaya çıkıyor

MİGRENİ GERİLİM TİPİ BAŞ AĞRISINDAN AYIRAN ÖZELLİĞİ NEDİR?

Migreni, gerilim tipi baş ağrısından ayıran en önemli özelliklerinden biri, ağrının şiddeti. Gerilim tipi baş ağrısı genellikle hafif veya orta düzeyde, ender olarak da çok şiddetli görülüyor. Bunun aksine migren ağrısı çoğunlukla günlük aktiviteleri önleyecek boyutta oluyor. 

Ayrıca ağrının süresi de doğru tanı konması için bir başka önemli bulgu. Migrende ataklar genellikle 4 saatten 72 saate kadar değişebiliyor. Fakat bu süre bazılarında 72 saatten bile daha uzun olabiliyor. Ataklar da her seferinde aynı şiddette gelişmeyebiliyor. Kimi zaman hafif seyrederken, kimi zaman ise ağrı çok şiddetli boyutlara ulaşabiliyor. Dolayısıyla kesin tanı için hastadan detaylı bir öykü alınıyor. Örneğin, ağrıya eşlik eden başka yakınmaları var mı?gibi..

MİGRENİN TİPLERİ NELERDİR?

Migren 2 ana tipe ayrılır.Auralı ve aurasız.Aura,migren hastalarında baş ağrısı döneminden ortaya çıkan ona eşlik eden bir saatten kısa süren dönemdir.En sık görme alanında parlak yıldızlar, yanıp sönen ışıklı noktalar, kıvılcımlar, şimşekler olur.  Bu görüntüler gözünüzü kapattığınızda da devam eder. Atak tek tük görsel bulgularla çok hafif geçebilir. Migren olduğunu anlamadan ara ara gözde çakan ışıklar, yanıp sönen noktalar, karıncalanmaları olanlarda bile  auralı migrenden bahsedilebilir. Yaşayan kişi bu durumu bir sorun olarak algılamasa da auralı migren bilindiğinden çok daha yaygındır diyebiliriz. Mesela hastalarımın çoğu o anlarındaki görme bozukluklarını tarif etmeye çalışıyor.Örnek verecek olursam

Küçük bir nokta gittikçe büyüyor, sonra yukarıya kayıyor, bir şemsiye gibi oluyor, sonra yavaş yavaş yok oluyor.”

“Gözümde buğulanma oluyor, bir buz parçasının içinden bakıyorum.”

“Titreme oluyor, yazılar kayıyor, okuyamıyorum“Görüntü kırılıyor, sanki parçalara ayrılmış, yamuk yumuk birleştirilmiş gibi oluyor, Picasso’nun resimlerine benziyor.“Yanardağın ağzından içine bakar gibi… Akan, patlayan fokurdayan renklerin büyüsüne kapılıyorum.”gibi...

MİGREN ATAKLARI NASIL OLUŞUR

Migren oluşumunda kilit nokta beyindeki kan akımı değişiklikleridir.Beyni besleyen damarlarda spazm oluşmakta bu spazm sonucunda da beyne giden kan azalmaktadır böylece de bazı damarlar oksijene ihtiyaç duyduğu için genişlemekte .Bu  genişleme esnasında da ağrı oluşmakta..

MİGREN TEDAVİ EDİLEBİLİRMİ?

Migren, bilinenin aksine, tedavisi olan bir hastalıktır. Kalıtım yoluyla, aileden çocuklara geçebilir. Doktor muayeneden sonra, teşhis için bazı tetkikler isteyebilir. Uzun tetkik ve tahliller gerekmez. Hastanın şikâyetleri ile kesin teşhis konulabilir.

Basit krizlerde ilaç almadan karanlık ve sessiz bir ortamda ağrının geçmesi beklenirken; şiddetli krizlerde hekim müdahalesi ve etkili bir tedavi programı uygulanması gerekir. Son yıllarda üretilen migrene özgü ağrıları dindiren ilaçların yanında; krize karşı koruyucu ilaçlar da verilebilir.

MİGREN TEDAVİSİ

Migren sürekli gelen bir hırsız gibidir. Her gelişinde iş ve özel hayatınızdan para, zaman ve keyfinizi çalar.Bu yüzden mutlaka tedavi edilmelidir çünkü atak sırasında hastalar işlerini yapamaz duruma geliyorlar hayat kalitesi ağrı nedeniyle düşüyor.Tanı doğrulandıktan sonra hastamıza migrenin hayatı tehdit edn bir beyin hastalığı olmadığını anlatıyoruz.Doktorla işbirliği içerisinde belirli bir düzene göre tedavi yapılmalıdır.İlk olarak hastamıza baş ağrısı günlüğü veriliyor böylece atak sayısını,kullandığı ilaçları ağrının tedaviye cevap verip vermediği belirlenmiş oluyor.Tabi ki ağrıyı tetikleyen faktörlerden uzak durmak gerekiyor.Bunlar;uykusuzluk,stres,alkollü içecekler,baharatlı yiyecekler,midye,karides ve deniz ürünleri gibi.

MİGRENİN İLAÇLA TEDAVİSİNİ ANLATIR MISINIZ?

İki tedavi uyguluyoruz.Önleyici tedavi ve atak tedavisi.Atak tedavisinde bu ağrıları dindirmeye yönelik tedavi uygulanır.Her migrenli hastamız için bu tedaviyi uyguluyoruz.İlaç tedavilerinin yanı sıra koruyucu önlemler ve ilaç dışı yöntemler ile hasta ve doktorun beraber çalışması gereklidir.Öğün kesinlikle atlanmamalı,uyku saatleri düzenli olmalı.

PEKİ NEDEN BAŞ AĞRISI TEDAVİSİ YETERSİZ KALIYOR?

Tanı doğru olmayabilir.Ağrıyı artıran bazı sebepler vardır.İlaçlar aşırı kullanılırsa ,stres çoksa,alkol alınıyorsa madde bağımlılığı var ise ağrılar dayanılmaz olabilir tedaviye de cevap alınamaz.Hasta olan kişi doktoruyla iletişim halinde olmalıdır.Sağlık ihmale gelmez.

NE ZAMAN DOKTORA GİTMELİYİZ?

Migren ağrısı genellikle teşhis ve tedavi edilemez. Eğer düzenli olarak migren atağı bulgu ve semptomları yaşıyorsanız, bu ataklarınızın ve nasıl tedavi ettiğinizin bir kaydını tutunuz. Sonra baş ağrılarınızı tartışmak için doktorunuzla bir randevu ayarlayınız.

Baş ağrısı geçmişiniz olsa bile, ağrı şekliniz değiştiğinde veya aniden farklı ağrı hmeye başladığınızda doktorunuzla görüşünüz.

Eğer diğer daha ciddi tıbbi problemlerin göstergesi olabilecek aşağıdaki bulguların ve semptomların herhangi birine sahipseniz en kısa sürede doktorunuzla görüşünüz veya bir acile gidiniz :

Şimşek çakması şeklinde ani, şiddetli bir baş ağrısı
Ateş ile birlikte baş ağrısı, boyunda sertlik, zihinsel karışıklık, nöbetler, çift görme, halsizlik, uyuşukluk veya konuşma problemi
Bir kafa travması sonrası baş ağrısı, özellikle baş ağrısı daha da kötüleşirse
Öksürük, güç sarf etme, ıkınma ya da ani bir hareket sonrasında kötü bir kronik baş ağrısı
Eğer 50 yaş üstüyseniz yeni bir baş ağrısı

MİGREN HASTALARINA TAVSİYELERİNİZ NELER OLACAK?

Dans edin, meditasyon yapın.Stres ağrıyı tetikleyen en önemli faktörlerden biri. Stres düzeyini hafifleten, zihni berraklaştıran, odaklanmayı artıran, anda kalmanızı sağlayan aktiviteler yapın. Örneğin dans edebilir, yoga veya meditasyon yapabilir ya da ağrı giderici çeşitli masajlar yaptırabilirsiniz.

Spor yapın ama ağır düzeyde olmasın! Yürüyün, bisiklete binin. Ağrılarınız egzersizle tetiklenen ağrılar değilse, bedeninizi rahatlatacak hemen her türlü spor aktivitesi yapın.Artan serotonin hormonu salgılanması sayesinde hem stresinizi azaltabiliyor, hem de migren ağrılarının önlenmesinde de fayda sağlayabiliyor. Ancak egzersizin ağır değil, ılımlı bir düzeyde olması ve performans göstermek için yapılmaması çok önemli. Aksi halde tam aksine ağrıyı tetikleyebilirsiniz...En önemlisi doktorunuzla iletişim halinde olun.Sağlıkla Kalın.Teşekkürler.